اسلام، قرآن و تفسیر

هارون علیه السلام

(ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَى وَهَارُونَ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ بِآيَاتِنَا فَاسْتَكْبَرُوا وَكَانُوا قَوْمًا مُجْرِمِينَ)[1] (يونس: 75).

نسب هارون

هارون پسر عمران پسر قاهث بن لاوي بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم است او برادر موسي بود. خداوند او را بعنوان معين و شريك موسي در دعوت مبعوث فرمود. حضرت موسي از خداوند خواست هارون را شريك رسالت و دعوت او قرار دهد. خداوند دعاي او را استجابت فرمود. (وَأَخِي هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِيَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِي إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ)[2] (قصص: 34). خداوند هارون را به وي ارزاني داشت و او را از رحمت خويش نبوت بخشيد.

(وَوَهَبْنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنَا أَخَاهُ هَارُونَ نَبِيًّا)[3] (مريم: 53).

حيات و دعوت هارون

هارون سه سال پيش از موسي به دنيا آمد. خداوند او را همراه برادرش موسي به سوي بني اسرائيل مبعوث فرمود. داراي قلب قوي و زبان فصيح بود. لذا خداوند او را با برادرش به سوي فرعون مبعوث فرمود. تا معين و همكار او در تبليغ دعوت به فرعون جبار باشد.

(وَأَخِي هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِيَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِي إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ)[4] (قصص: 34).

هرگاه سخني از دعوت موسي آمده همراه با آن دعوت هارون نيز مد نظر است و هر دو با هم به سوي فرعون و هامان و قارون مبعوث گشتند. به سوي بيني اسرائيل مبعوث شدند، اما شأن موسي عظيم‌تر و منزلتش از هارون برتر بود. موسي از كبار اولي العظم است در حالي كه هارون مانند بقيه‌ي پيغمبران بزرگوار بوده است.

خداوند زندگي موسي را از ولادت و نشأت و فرار از مصر و ورود به سرزمين مدين و ازدواج با دختر شيخ مدين و تكلم با خدا در سرزمين طور و تحميل رسالت و ارائه معجزه و ساير حوادث عظيمه‌ي بني اسرائيل توضيح داده است. ما در هنگام بازگويي داستان او فرازهايي از آن را توضيح داديم و در همه‌ي اين حوادث هارون همراه و شريك او بوده است چه در سفر و چه در حضر.

وقتي موسي به كوه طور رفت و به قومش وعده داد كه تورات را براي آنها بياورد،‌ هارون را بعنوان خليفه‌ي خويش در ميان بني‌اسرائيل برگزيد و به او توصيه كرد از آنها نگهداري بعمل آورد،‌ نكند در دينشان گرفتار فتنه شوند. (وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ)[5] (اعراف: 142).

زمان غيبت موسي از قومش طبق نص قرآن چهل روز بود، بني اسرائيل در اين مدت گرفتار يك فتنه‌ي بسيار عظيم شدند. زيرا در غيبت وي به پرستش گوساله روي آوردند. گوساله‌يي كه سامري از طلا ساخته بود گويا (مشتي از گِل جاي پاي اسب جبرئيل را) زماني كه براي نابودي فرعون فرود آمده بودند، برداشت و آن را روي مجسمه انداخت، صدايي چون صداي گاو از آن برمي‌آمد اين خبيث گمراه، گمان مي‌برد اين گاو خداي آنها است. هارون آنها را از اين امر حرام بيم داد، اما توجهي به حرف وي ننمودند و به پرستش گوساله روي آوردند.

چون موسي برگشت و وضعيت قوم خويش را چنين ديد، بسيار خشمناك شد و بر برادرش يورش برد. ريش و سر او را گرفت و به سوي خود كشيد، هارون داستان را مفصل براي او توضيح داد.

(وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَى إِلَى قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِنْ بَعْدِي أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ وَأَلْقَى الْأَلْوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ قَالَ ابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَكَادُوا يَقْتُلُونَنِي فَلَا تُشْمِتْ بِيَ الْأَعْدَاءَ وَلَا تَجْعَلْنِي مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ )[6] (اعراف/150).

اين داستان بصورت مفصل در كتب تفسير و تاريخ آمده است. (به آنها مراجعه شود).

هارون 122 سال عمر كرد و 11 ماه قبل از برادرش موسي بسوي معبود شتافت و از دنيا رفت، وفاتش در سرزمين تيه (بياباني بي‌آب و علف) قبل از ورود بني‌اسرائيل به فلسطين بود. رحمة الله عليه وأسكنه فسيح جنته[7].

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

مرجع: کتاب پیغمبری و  پیغمبران در قرآن کریم، تألیف شیخ محمد علی صابونی، مترجم: محمد ملازاده.