اسلام، قرآن و تفسیر

فضیلت معوذات (سه سورۀ آخر قرآن) از لابه لای احادیث گهربار رسول الله صلی الله علیه وسلم

فضیلت اول: نظیر معوذات دیده نشده است و بی مثال هستند. به دلیل حدیث عقبة بن عامر:

 قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: ((ألم تر آيات أُنزلت الليلة لم يُرَ مثلهن قط: ] قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق [، و ] قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس [ ([1]).( پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: آیا نمی دانی که آیاتی امشب نازل شده اند که نظیر آنها را هرگز کسی ندیده است؟ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس )

فضیلت دوّم: پیامبر صلی الله علیه وسلّم با این دو سوره تعویذ می فرمودند در حدیث حضرت ابو سعید آمده است : كان رسول الله صلی الله علیه وسلم يتعوذ من الجان وعين الإنسان، حتى نزلت المعوذتان فلما نزلتا: أخذ بهما وترك ما سواهما))([2]).(رسول خدا صلی الله علیه وسلم از جنّ و از چشم بد انسانها به الله پناه می بردند و دعا می کردند تا اینکه معوذتین نازل شد ، و وقتی این دو سوره نازل گردید، این دو تا را می خواندند و چیز دیگری را نخواندند.)

فضیلت سوّم: هیچ پناه برنده ای با چیزی بهتر از آن دو سوره نمی تواند به الله پناهنده شود. در حدیث حضرت عقبة بن عامر آمده است: بينا أنا أسير مع رسول الله صلی الله علیه وسلم بين الجحفة وأبواء إذ غشيتنا ريح وظلمة شديدة، فجعل رسول الله صلی الله علیه وسلم يتعوّذ: (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق) و ( قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس )، ويقول: ((يا عقبة تعوذ بهما فما تعوّذ متعوذ بمثلهما ))، وقال: وسمعته يؤمُّنا بهما في الصلاة([3]) ([4]).( هنگامی که با رسول الله در راه بین جحفه و ابواء می رفتیم باد و تاریکی شدیدی ما را در بر گرفت دیدم رسول الله صلی الله علیه وسلّم شروع به خواندن قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق  ، و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس فرمودند و با آن به الله پناه بردند و گفتند: ای عقبه با این دو به الله پناه ببر زیرا هیچ تعویذ کننده ای با چیزی بهتر از اینها به الله پناه نبرده است سپس عقبه رضی الله عنه گفت: از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده ام در هنگام امامت در نماز هم این دو سوره را میخواندند).

فضیلت چهارم: معوذات شفا هستند و با آن از خداوند طلب شفا می شود؛

قالت عائشة رضي الله عنها:( أن رسول الله صلی الله علیه وسلم كان إذا اشتكى يقرأ على نفسه بالمعوذات، وينفث،فلما اشتد وجعه كنت أقرأ عليه،وأمسح بيديه رجاء بركتها) ([5]) .

حضرت عایشه از پیامبر صلی الله علیه وسلّم روایت کرده اند که وقتی دردی در بدن خود احساس می کرد، معوذات را می خواند و بر خود دم (دمیدن به گونه ی که مقدار کمی از آب دهان همراه آن باشد) می فرمودند و هنگامی که درد او بالا می گرفت من آن سوره ها را بر ایشان می خواندم و برای برکت دستانشان را مسح می کردم.

فضیلت پنجم:: مسلمان قبل ازخوابیدن خود با ذکر خود را از بلایا محفوظ می کند.

قالت عائشة رضي الله عنها:" كان النبي صلی الله علیه وسلم إذا أوى إلى فراشه كل ليلة جمع كفيه ثم نفث فيهما، فقرأ فيهما قُلْ هُوَ الله أَحَد،  و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق، و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس، ثم يمسح بها ما استطاع من جسده يبدأ بهما على رأسه ووجهه، وما أقبل من جسده، يفعل ذلك ثلاث مرات" .

 حضرت عائشه می فرمایند ، هر شب پیامبر صلی الله علیه وسلّم هنگامی که به رختخوابشان تشریف می برد، دو کف دست خود را جمع می کرد و سه بار( قُلْ هُوَ الله أَحَد) و (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق ) و ( قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس) را خوانده، در دستش دم می کرد، و سپس تا جایی که می توانست از بدن خود را با دستانش مسح میفرمود. و این کار را ابتدا از سر وصورت و قسمت جلوی بدنش آغاز می کرد و سه بار این عمل را تکرار می فرمود.

فضیلت ششم: بر بزرگی معوذات دلالت می کند، طبق حدیث عقبة بن عامر پیامبر صلی الله علیه وسلّم  به خواندن آنها بعد از هر نماز امر فرموده اند متن حدیث چنین است: قال: ((أمرني رسول الله صلی الله علیه وسلم أن أقرأ بالمعوذات دبر كل صلاة): (پیامبر به من امر فرمود که بعد از هر نماز معوذات را بخوانم)

فضیلت هفتم: هرکس این سوره ها را صبح و شام بخواند برای همه چیز، او را کفایت می کنند. حدیث زیر را حضرت عبدالله بن خبیب رضی الله عنه روایت کرده است: ( قال: خرجنا في ليلة مطيرة وظلمة شديدة نطلب رسول الله صلی الله علیه وسلم يُصلِّي لنا، قال: فأدركته فقال: ((قل))، فلم أقل شيئاً، ثم قال: ((قل))، فلم أقل شيئاً، قال: ((قل ))، فقلت: ما أقول؟ قال: قُلْ هُوَ الله أَحَد، والمعوِّذتين حين تمسي، وحين تصبح - ثلاث مرات - تكفيك من كل شيء).

معنی حدیث: در شبی تاریک و بارانی بیرون رفتیم و دنبال رسول الله صلی الله علیه وسلّم بودیم تا برایمان نماز بخوانند(امامت فرمایند) من به ایشان رسیدم ؛ فرمودند: ((قُل)) (یعنی بگو یا بخوان) من چیزی نگفتم باز فرمودند (( قُل))  باز هیچ نگفتم باز گفتند: (( قُل))  من عرض کردم: چه بگویم فرمود: قل هوالله احد و معوذتین را صبح وشام سه بار بخوان؛ تو را از هر چیزی کفایت و حفاظت خواهند کرد.

IslamQT.Com

سایت جامع تفاسیر اهل سنت وجماعت

======================

([1] ) مسلم، كتاب صلاة المسافرين وقصرها، باب فضل قراءة المعوذتين، برقم 814.

([2] ) الترمذي، كتاب الطب، باب ما جاء في الرقية بالمعوذتين، برقم 2058، وابن ماجه، كتاب الطب، باب من  استرقى من العين، برقم: 3511، والنسائي، كتاب الاستعاذة، باب الاستعاذة من عين الجان، برقم 5509، وصححه الألباني في صحيح النسائي، 3/472، وفي صحيح الترمذي، 2/405، وفي غيرهما.

([3] ) أبو داود، كتاب الصلاة، باب في المعوذتين، برقم 1462، 1463، وصححه الألباني في صحيح سنن أبي داود، 1/403.

([4] ) وقد جاء فضل بعض السور غير ما تقدم، ومن ذلك ما يأتي:

1-       عن عائشة رضي الله عنها قالت: ((كان النبي صلی الله علیه وسلم لا ينام على فراشه حتى يقرأ بني إسرائيل والزمر)) [الترمذي، برقم 2920، وصححه الألباني في صحيح الترمذي، 3/167، وفي سلسلة الأحاديث الصحيحة، برقم 641].

2-     عن ابن عمر رضي الله عنهما قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: ((من سره أن ينظر إلى يوم القيامة كأنه رأي العين فليقرأ: ]إذا الشمس كورت [، و ] إذا السماء انفطرت [، و ] وإذا السماء انشقت [ الترمذي والحاكم، وصححه الألباني في صحيح الترغيب والترهيب، 2/194، برقم 1476.

([5] ) متفق عليه: البخاري، كتاب فضائل القرآن، باب فضل المعوذات، برقم 5016، ومسلم، كتاب السلام، باب رقية المريض بالمعوذات والنفث، برقم 2192.