قرائت حفص از
طریق مصباح
این ها برخی از احکام لازم در
هنگام قرائت به شیوه ی حفص و به طریق حمامی از ولی از فیل از عمرو از صباح از حفص
و از کتاب "المصباح الزاهر فی القراءات العشر البواهر" نوشته ی
ابوالکرم مبارک بن حسن شهرزوری می باشد. این شیوه از شیوه های موجود در کتاب (طيبة
النشر في القراءات العشر) نوشته ی ابن جوزی می باشد:
1. کوتاه نمودن مد جدا، مانند این آیه ی شریفه ﴿لَا أَعْبُدُ
مَا تَعْبُدُونَ﴾ (کافرون 2) (مثال اول). (به
شیوه ی شاطبیه مد به اندازه ی چهار یا پنج حرکت کشیده می شود و چهار حرکت رایج تر
است.) (مثال دوم)
2. مد متوسط متصل به اندازه ی چهار حرکت (به شیوه ی شاطبیه مد
به اندازه ی چهار تا پنج حرکت کشیده می شود، اندازه ی چهار حرکت رایج تر می باشد.)
3. قرائت (يبصط)
در
سوره ی بقره (مثال سوم)، (بصطة) در اعراف (مثال چهارم) و (بمصيطر) در سوره ی غاشیه با
صاد. (به شیوه ی شاطبیه (يبسط) و (بسطة)
با
سین و (بمصيطر) با صاد خوانده می شود).
4. قرائت (المصيطرون)
در
سوره ی طور با سین (مثال پنجم). (به شیوه ی
شاطبیه صاد خوانده می شود).
5. قرائت (ءالله)
و(ءآلذكرين) و(آلآن)
تنها با ابدال.
6. هجای حرف عین در آغاز سوره ی شورا و مریم تنها به اندازه ی
متوسط چهار حرکت. (نزد شاطبیه به صورت متوسط چهار و به صورت اشباع شش حرکت خوانده
می شود که دومی رایج تر می باشد).
7. وقف بر در سوره ی انسان با قصر
یا کوتاه نمودن. (به شویه ی شاطبیه در صورت وقف دو حالت امکان پذیر می باشد: حذف
الف و وقف بر لام ساکن، و نگاهداشتن آن و مد به اندازه ی معمول)
8. خواندن (ضعف)
و(ضعفا) در
سوره ی روم تنها با حرکت فتحه. (نزد شاطبیه فتخه و ضمه هردو جایز می باشند).
9. خواندن (فرق)
در
سوره ی شعراء، فقط با تفخیم راء (مثال ششم).
(به شیوه ی شاطبیه تفخیم و ترقیق هردو جایز هستند).
10. قرائت (تأمنا)
در
سوره ی یوسف با اشمام (ساکن کردن) (مثال هفتم).
(نزد شاطبیه اشمام و اختلاس (ربایش) هردو وارد هستند).
11. در پایان سوره ی ضحی گفتن تکبیر یا نگفتن آن هردو جایز است.
این احکام توسط شیخ ابوخالد
ولید بن منیسی سلیمی در ابیاتی با عنوان "
بهجة الأرواح في نظم أحكام رواية حفص من طريق المصباح
" به نظم درآمده اند.
(به
نقل از سایت اهل حدیث)
برخی اشتباهات رایج درباره ی
کوتاه (قصر) نمودن مد جداگانه (منفصل):
1. نبود یکدستی در جاهایی که مد منفصل (جداگانه) وجود دارد، در
مجلس واحدی در جایی آن را کوتاه و در جای دیگر کشیده می خوانند. این آمیختگی و خلط دو شیوه ی مجزا با هم می باشد.
2. برخی افراد که مد جداگانه را کوتاه می خوانند، به سایر
احکامی که از روایت کنندگان کوتاه کردن آن آمده و پیشتر بیان نمودیم، پایبند نبوده
و (بصطة) را
با صاد و (فرق) را
با تفخیم رائ و... می خوانند.
3. بعضی الف کلمه ی (هاؤم) را در آیه ی شریفه ی﴿فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَؤُوا كِتَابِيهْ﴾
(حاقه 19) (مثال
هشتم) کوتاه می خوانند، چون می پندارند آن هم مانند (هؤلاء) و(هأنتم)
جزو
مد منفصل می باشد. اما این درست نیست چرا که این یک کلمه بوده مد آن متصل و کشیده
خواهد بود.
مثال ها
کوتاهی مد منفصل به اندازه ی دو حرکت به
شیوه ی مصباح
لَآ أَعبُدُ مَا تَعبُدُونَ