وقف قاری با اختيار خود بر جایی که معنا
پایان نپذیرفته باشد؛ و این تمام نشدن می تواند با توجه
به لفظ یا معنى باشد.
وقف بر چنین جایی جز به خاطر
ضرورتی همچون سرفه، عطسه، خمیازه یا تنگی نفس جایز
نمی باشد. بنابراین چنانچه وقف به دلیل اضطرار صورت گیرد،
باید به پیشتر بازگردد تا معنا کامل شود.
درجات وقف ممنوع از لحاظ ناپسندی به درجاتی
تقسیم می شود:
§
نوعی
است که باعث می شود نص خوانده شده بی معنى و بدون فایده گشته و
شنونده را از فهم و درک منظور متن خوانده شده بازمی دارد. مانند وقف بر فعل
بدون آوردن فاعل، بر مبتدا بدون بیان خبر، بر شرط بدون جواب آن، بر ناصب
بدون منصوب یا جار بدون مجرور. مثال این نوع وقف:
- وقف بر (وَهَلْ أَتَاكَ) در آیه ی:﴿وَهَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى﴾ (طه 9)
- وقف بر (اسْمَ) در آیه ی:﴿سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى﴾ (اعلى 1)
§
ناپسندتر
از آن وقف بر جایی است که معنایی مخالف آنچه هست را القا
نماید، مثال:
- وقف بر (وَالْمَوْتَى) در آیه ی:﴿إِنَّمَا يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ ? وَالْمَوْتَى يَبْعَثُهُمُ اللّهُ﴾
(انعام 36) صحيح آن است که وقف لازم بر (يَسْمَعُونَ) صورت گیرد تا به
شنونده القا نشود که واو بعد از آن واو عطف بوده و نشان می دهد که مردگان
نیز به همراه آنانکه می شنوند پاسخ دهندگان هستند.
- وقف بر (الصَّلاَةَ) در آیه ی:﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَةَ
وَأَنتُمْ سُكَارَى حَتَّىَ تَعْلَمُواْ مَا تَقُولُونَ﴾ (نساء
43)
§
ناپسندترین
درجه جایی است که چیزی مخالف عقیده یا
صفتی ناروا برای خداوند متعال را القا نماید. مانند:
-
وقف
بر (يَهْدِي) در آیه
ی:﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ
الْفَاسِقِينَ﴾ (منافقون 6)
-
وقف
بر (يَسْتَحْيِي) در آیه
ی:﴿وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِي مِنَ
الْحَقِّ﴾ (احزاب 53)