نوع آن: مد فرعي به
دلیل سكون عارضی.
تعريف: بعد از حرف
مد، حرف ساكنی که سكون آن عارضی (موقتی در اثر وقف) بیاید.
انواع آن و اندازه ی کشش مد: مد سكون عارضی از نظر اصل حرف مد به چند نوع تقسیم می شود:
1. مد سكون عارضی که اصل آن
مد طبيعي است: می توان مد آن را به صورت قصر (کوتاه) (دو حركت)، متوسط (چهار
حركت) و طولانی (شش حركت) (2-4-6)
کشید. مانند وقف بر:
-
(الْأَوْتَادِ) در آیه ی: ﴿وَفِرْعَوْنَ
ذِي الْأَوْتَادِ﴾ (فجر 10) (مثال اول) هنگام وقف بر (الْأَوْتَادِ) الفی
که قبل از حرف حرف دال ساكن (به دلیل وقف) قرار دارد، دو، چهار یا شش حركت کشیده
می شود.
-
(بِالدِّينِ) در آیه ی: ﴿كَلَّا
بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّينِ﴾ (انفطار
9) (مثال دوم) ياء مدي در كلمه ی (بِالدِّينِ) در حالت
وقف بر آن دو، چهار یا شش حركت کشیده می شود.
-
(تَفْعَلُونَ) در آیه ی: ﴿يَعْلَمُونَ
مَا تَفْعَلُونَ﴾ (انفطار 12) (مثال سوم)
2. مد سكون عارضی که اصل آن
لين باشد (مدّ لين): ويجوز مده
أيضا دو، چهار یا شش حركت (2-4-6).
ومن أمثلة ذلك وقف بر:
-
(وَالصَّيْفِ)
در آیه ی: ﴿إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاء وَالصَّيْفِ﴾ (قريش 2) (مثال چهارم)
هنگام وقف بر كلمه ی (وَالصَّيْفِ) ياء ساكنی که پیش از حرف ساكن موقوف بر (ف)، به
مقدار دو، چهار یا شش حركت کشیده می شود. اصل این مد سكون عارضی، مد لين بوده است.
-
(الْبَيْتِ) در آیه ی: ﴿فَلْيَعْبُدُوا
رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ﴾ (قريش 3) (مثال پنجم)
-
(خَوْفٍ) در آیه ی: ﴿الَّذِي
أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ وَآمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ﴾
(قريش 4) (مثال ششم)
3. مد سكون عارضی که اصل آن
مد بدل است: می توان آن را در حالت وقف، دو، چهار یا
شش حركت (2-4-6) کشید. به عنوان
نمونه وقف بر:
-
(الْمَآبِ) در آیه ی: ﴿وَاللّهُ
عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ﴾ (آل عمران
14) (مثال هفتم)
-
(خَاطِئِينَ) در آیه ی: ﴿إِنَّ
فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ﴾ (قصص 8) (مثال هشتم)
-
(يُرَاؤُونَ) در آیه ی: ﴿الَّذِينَ
هُمْ يُرَاؤُونَ﴾ (ماعون 6) (مثال نهم)
4. مد سكون عارضی که اصل آن
مد واجب متصل و با همزه ی شدید باشد: می توان مد
آن را در حالت وقف چهار، پنج یا شش حركت (4-5-6) کشید. ام در حالت وصل نمی توان آن را
بیش از چهار یا پنج حركت كشید، همانطور که در بخش مد واجب متصل بیان
شده است. از جمله مثال های این نوع، وقف بر:
-
(يَشَاءُ) در آیه ی: ﴿ذَلِكَ
فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ﴾
(جمعه 4) (مثال دهم)
-
(بِالسُّوءِ) در آیه ی: ﴿إِن
يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْدَاء وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ
وَأَلْسِنَتَهُم بِالسُّوءِ﴾ (ممتحنه
2) (مثال یازدهم)
-
(الْمُسِيءُ) در آیه ی: ﴿وَمَا
يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ
وَلَا الْمُسِيءُ﴾ (غافر 58) (مثال دوازدهم)
توجه: در مورد مد
سكون عارضی بهتر است حد وسط یا طولانی رعایت شود (چهار یا شش
حركات).
هنگام وقف بر (الَوتادِ): مد سکون عارضی که اصل آن مد طبيعي دارای کشش "2-4-6حرکت
است
