نوع آن:
مد جائز منفصل مدی فرعي و به دلیل همزه است.
تعريف آن: زمانی که حرف
مد در آخر كلمه آمده و همزه در اول كلمه ی بعدی قرار داشته باشد.
دلیل نامگذاری آن به به جائز منفصل: برای جائز نامیده شده که قصر و مد آن در هنگام قرائت جایز بوده و می توان
آن را به اندازه ی مد طبيعي (دو حركت) کوتاه نمود و نیز مد آن می تواند بیش تر از
آن هم کشیده شود (چهار یا شش حركت).
برای آن منفصل خوانده می شود که حرف مد در یک كلمه و حرف همزه در کلمه ی
دیگر و جدای از هم (منفصل) می باشند.
اندازه ی مد: چهار یا پنج
حركت به نظر حفص از طريق شاطبيه، که چهار حرکت معروف تر است. می توان در آن به دو حركت اقتصار نمود، به شیوه ی "طيبة
النشر".
مد جائز منفصل تنها در حالت وصل است اما در هنگام وقف بر كلمه ی اول، سبب مد
(که همان همزه است) از بین می رود، به مد طبيعي بازمی گردد.
نکته: اگر مد
جائز منفصل در دو كلمه ی متصل از لحاظ نوشتاری مانند (هَاأَنتُمْ) یا (هَؤُلاء)
أو (يَأَيُّهَا) باشد، وقف بر كلمه ی اول
جایز نیست؛ یعنی نمی توان بر (ها) در (هَؤُلاء)، (هَاأَنتُمْ)
و (يا) در (يَأَيُّهَا) وقف نمود.
توجه: در طول قرائت
در یک جلسه، باید در همه ی موقیعت های مد جائز منفصل به طور یکسان عمل نمود. آن را
چهار یا پنج حركت کشیده یا همه را به دو حركت مختصر می نماید.
مثال ها:
-
﴿وَلَا أَنتُمْ عَابِدُونَ مَا
أَعْبُدُ﴾ (كافرون 5) (مثال اول)
-
﴿قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ﴾
(كافرون 1) (مثال دوم)
-
﴿وَإِذَا انقَلَبُواْ إِلَى أَهْلِهِمُ انقَلَبُواْ
فَكِهِينَ﴾ (مطففين 31) (مثال سوم)
-
﴿انطَلِقُوا إِلَى مَا كُنتُم بِهِ
تُكَذِّبُونَ﴾ (مرسلات 29) (مثال چهارم)
-
﴿الَّذِي أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ
وَآمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ﴾ (قريش 4) (مثال پنجم)
مد پیوندی بزرگ: يکی دیگر از انواع مد جائز منفصل مد پیوندی بزرگ می باشد. به این ترتیب
که هاء ضمير متحرك بين دو متحرك قرار گیرد و بعد از آن در اول كلمه ی بعدی همزه
وجود داشته باشد. مانند:
-
﴿وَمَا يُغْنِي عَنْهُ
مَالُهُو
إِذَا تَرَدَّى﴾ (ليل 11) (مثال ششم) هاء در (مَالُهُو) به واو
مدي وصل شده و "مالهو إذا" خوانده می شود، و حكم مد جائز منفصل را گرفته
و می تواند چهار یا شش حركت کشیده شود یا به اندازه ی دو حركت مختصر شود.
-
﴿أَيَحْسَبُ أَن لَّمْ يَرَهُو أَحَدٌ﴾ (بلد 7) (مثال هفتم)
-
﴿وَمَا يُكَذِّبُ بِهِى إِلَّا
كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ﴾ (مطففين
12) (مثال هشتم) هاء مكسور به ياء مدي وصل شده و
"بهي إلا" قرائت گشته و حكم مد جائز منفصل را می گیرد.
به بخش مخصوص به مد پیوندی مراجعه شود.
مد جائز منفصل، مد فرعي ناشی از همزه است
