ادغام دو حرف متقارب (نزدیک
به هم)
حروف متقارب چنانچه قبلاً ذکر شد، دارای مخارج و صفات
نزدیک به هم می باشند. حفص ادغام را در حالت های زیر واجب
دانسته است:
1.
لام ساكن در راء: مثال:
- ﴿وَقُـل رَّبِّ زِدْنِي عِلْماً﴾ (طه 114) (مثال اول)
- ﴿بَـل رَّفَعَهُ اللّهُ إِلَيْهِ﴾ (نساء 158) (مثال دوم)
در این باره استثنایی جز این
آیه وجود ندارد: ﴿ كَلَّا بَـلْس رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا
كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾ (مطففين 14) (مثال
سوم) به دلیل ایست واجب بر لام درحالیکه این
ایست از ادغام جلوگیری می کند.
2.
نون ساكن و تنوين در واو، لياء، لراء، ميم و لام که همان حروف (ويرمل):
- تنوين با واو:
﴿وَلاَ يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللّهِ وَلِـيّاً وَلاَ نَصِيراً﴾
(نساء 123) (مثال چهارم)
- نون ساكن با
ياء: ﴿فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِـن يَـوْمِهِمُ الَّذِي
يُوعَدُونَ﴾ (ذاريات 60) (مثال پنجم)
- نون ساكن با
راء: ﴿أُوْلَـئِكَ عَلَى هُدًى مِّـن رَّبِّهِمْ ﴾
(بقره 5) (مثال ششم) تقرأ مِـرَّبّـهم.
- نون ساكن با
ميم: ﴿وَيُسْقَى مِـن مَّـاء صَدِيدٍ﴾
(ابراهيم 16) (مثال هفتم)
- نون ساكن با
لام: ﴿وَيُؤْتِ مِـن لَّـدُنْهُ أَجْراً عَظِيماً﴾
(نساء 40) (مثال هشتم)
تنهای استثنای موجود در این باره
این آیه می باشد: ﴿وَقِيلَ
مَنْس
رَاقٍ﴾
(قيامه 27) (مثال نهم) به خاطر ایست واجب
بر حرف نون موجود در "من".
توجه: قراء در هجاء
﴿طسم﴾ (شعراء و قصص) (مثال دهم) (طا سيـن ميم) بين اظهار
نون موجود در "سين" و ادغام آن در ميم اختلاف دارند. آنچه به
روایت حفص و همه ی شیوه های شاطبيه مورد اتفاق می
باشد، همان ادغام است.
3. قاف ساكن در كاف: ﴿أَلَمْ نَخْـلُـقكُّـم مِّن مَّاء مَّهِينٍ﴾ (مرسلات 20) (مثال یازدهم)
4.
لام تعريف در حروف شمسي: ط ث ص ر ت ض ذ ن د س ظ ز ش ل
این حروف همان هایی هستند که در
ابتدای کلمات بیت زیر آمده اند:
طِب ثـمّ صل رحما تفز ضِف ذا نعم
دع سوء ظن زر شريفا للكرم
مثال های این نوع ادغام: الطور، الثمرات،
الصراط، الرحمن، التناد، الضالين، الذئب، الناس، الدين، السماء، الظالمين،
الزّكاة، الشجرة، اللمم.
﴿اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ﴾
(فاتحه 6) (مثال دوازدهم)
﴿فَالزَّاجِرَاتِ زَجْراً﴾
(صافات 2) (مثال سیزدهم)
