در این
بخش و دو بخش بعد از آن در رابطه با ادغام کوچک با سه نوع آن بحث خواهیم
نمود: ادغام دو حرف متماثل (مشابه)، متقارب (نزدیک به هم) و متجانس (همگن).
ادغام حروف متماثل چنانچه مشاهده شد، رسیدن یک حرف حرف ساكن به
یک حرف متحرك (دارای مصوت) به نحوی است که هردو یک حرف
مشدد از نوع حرف دوم گردند.
اما در رابطه با ادغام حروف متماثل، به نظر حفص، هر
دو حرف متماثل (مشابه) کنار هم، که حرف اول ساكن باشد، ادغام می شوند:
- تاء
کنار تاء:
﴿فَمَا رَبِحَت تِّـجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ﴾
(بقره 16) (مثال اول) خوانده می شود: فما
رَبِحَتِّجَارَتُهُم.
- دال
کنار دال:
﴿وَقَـد دَّخَلُواْ بِالْكُفْرِ﴾ (مائده 61) (مثال دوم)
خوانده می شود: وَقَدَّخَلُوا.
- ذال
کنار ذال:
﴿وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِباً﴾
(انبياء 87) (مثال
سوم) خوانده می شود: إِذَّهَبَ
- كاف
کنار كاف:
﴿أَيْنَمَا تَكُونُواْ يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ﴾
(نساء 78) (مثال
چهارم) خوانده می شود:
يُدْرِكُّم
- لام
کنار لام:
﴿قُـل لاَّ أَشْهَدُ﴾ (انعام 19) (مثال پنجم)
- فاء
کنار فاء:
﴿فَلاَ يُسْرِف فِّــي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُوراً﴾
(اسراء 33) (مثال
ششم)
- باء
کنار باء:
﴿اذْهَب بِّـكِتَابِي هَذَا﴾ (نمل 28) (مثال هفتم)
- ميم
کنار ميم:
﴿قَدْ جَاءتْكُـم مَّـوْعِظَةٌ مِّن
رَّبِّكُمْ﴾ (يونس 57) (مثال هشتم)
- نون
کنار نون:
﴿لَـن نَّـصْبِرَ عَلَىَ طَعَامٍ وَاحِدٍ﴾ (بقره 61) (مثال نهم)
- واو
ساكن ماقبل مفتوح،کنار الواو: ﴿حَتَّى عَفَـواْ وَّقَالُواْ﴾ (اعراف 95) (مثال دهم)
اما
چنانچه حرف اول یکی از حروف مد باشد، ادغام صورت نمی
گیرد، به عنوان مثال:
- ﴿الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ طُوبَى لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ﴾
(رعد 29) (مثال
یازدهم)
- ﴿هُوَ الَّذِي يُـرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفاً وَطَمَعاً﴾ (رعد
12) (مثال
دوازدهم)
به نظر حفص در
آیه ی: ﴿مَا أَغْنَى عَنِّي
مَالِيـهْ * هَـلَكَ عَنِّي سُلْطَانِيهْ﴾
(حاقه 28، 29) در هنگام وصل دو حالت وجود دارد: ایست به همراه اظهار
یا ادغام.
