تعريف ادغام
و دلایل آن
|
تعريف ادغام |
معنی: درهم فروبردن.
از لحاظ اصطلاحی: حرفي را در
حرف ديگر فرو بردن و به تشديد خواندن حرف دوم، یا بیان حرف ساكن و سپس
متحرك بدون فاصله و از یک مخرج.
ادغام می
تواند به یکی از سه دلیل زیر واقع گردد:
-
تماثل: چنانچه دو حرف از هر لحاظ، اسم . نوشتار و صفت، یکی
باشند، مانند حرف فاء با حرف فاء دیگر در این آیه: ﴿فَلاَ يُسْرِف فِّــي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُوراً﴾
(اسراء 33) (مثال اول) یا حرف باء با حرف
باء دیگر در: ﴿وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى
لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّــعَـصَاكَ الْحَجَرَ﴾ (بقره 60) (مثال دوم).
-
تقارب: زمانیکه دو حرف دارای مخرج و صفات
نزدیک به هم باشند. مانند حرف نون با حرف لام در: ﴿أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَـكِن لاَّ يَشْعُرُونَ﴾
(بقره 12) (مثال سوم) یا آنکه تنها از
لحاظ خرج شبیه هم باشند. مانند حرف قاف با حرف كاف در: ﴿أَلَمْ نَخْـلُـقكُّـم مِّن مَّاء مَّهِينٍ﴾ (مرسلات 20) (مثال چهارم) یا آنکه تنها در صفات مانند هم
باشند. مانند حرف لام با حرف راء، به عنوان نمودنه به این آیه توجه
فرمایید: ﴿وَقُـل رَّبِّ زِدْنِي عِلْماً﴾
(طه 114) (مثال پنجم).
-
تجانس: هنگامیکه دو حرف در مخرج یکی و
در صفات متفاوت باشند. مانند حرف تاء با حرف دال در: ﴿قَالَ قَدْ أُجِيبـَت دَّعْوَتُكُمَا﴾ (يونس 89) (مثال ششم).
توجه:
چهارمین صفت که در ارتباط حروف با هم مطرح است، تباعد یعنی
اختلاف در مخرج و صفات است. تباعد (دوری)، عكس تماثل، تقارب و تجانس بوده
مانع ادغام حرف شده و پدیدآورنده ی اظهار است. مانند لام با حرف هاء
در: ﴿قـُلْ
هُـوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾ (اخلاص
1) (مثال هفتم).
