اسلام، قرآن و تفسیر

فضایل سوره ی فاتحه

فضیلت اوّل: با عظمت ترین سوره ی قرآن مجید است؛ به دلیل حدیث ابی سعید بن المعلی رضی الله عنه که می فرماید: در مسجد مشغول نماز خواندن بودم که رسول الله صلی الله علیه وسلم من را صدا زدند، من جوابشان را ندادم (بعد از اتمام نماز) عرض کردم: یا رسول الله (صلی الله علیه وسلّم) من در مسجد در حال نماز خواندن  بودم، فرمود: مگر خداوند نفرموده است که( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لله وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم)([1]) ای اهل ایمان به ندای خدا و رسول پاسخ دهید ، هرگاه شما را خواندند؟) و سپس فرمودند:  ((لأعلِّمَنَّك سورة هي أعظم سورة في القرآن قبل أن تخرج من المسجد))(قبل از اینکه از مسجد خارج شوی به تو خواهم آموخت که بزرگترین سوره ی قرآن کدام است)  سپس دستم را گرفتند و هنگامی که خواستند از مسجد خارج شوند عرض کردم: مگر نفرمودید : بزرگترین سوره ی قرآن را به تو خواهم گفت؟؛ فرمود: الحمد لله ربّ العالمین همان سبع المثانی و قرآن عظیمی است که به من داده شده است. در روایت هایی دیگر آمده  است((ألا أعلمك أعظم سورة في القرآن؟))([2]). (آیا بزرگترین سوره ی قرآن را به تونگویم کدام است؟ ).

فضیلت دوّم: نماز خواندن بدون قرائت فاتحه صحیح نیست، این هم نشانگر فضیلت بسیار عظیم آن است، پس خواندن فاتحه رکنی از ارکان نماز است و از عبادة بن الصامت رضی الله عنه روایت شده که فرمود: : قال النبي صلی الله علیه وسلم: ((لا صلاة لمن لم يقرأ بفاتحة الكتاب))([3]). (نماز کسی که فاتحة الکتاب را نخواند ، نمازنیست.)

فضیلت سوّم:هرکس نماز یخواند، اما در آن فاتحه نخواند، نمازش ناقص است، الله سبحانه و تعالی فاتحه را نماز نامیده است : در حدیث ابوهریره از رسول خدا صلی الله علیه وسلم آمده است که: ((من صلَّى صلاة لم يقرأ فيها بأم القرآن فهي خداج)) ثلاثاً  (هر کس نمازی بخواند و در آن مادر قرآن را قرائت نکند، نمازش ناقص است)( و سه بار این فرموده را تکرار فرمودند)  (کلمه ی خداج : یعنی ناتمام و ناقص) به حضرت ابو هریره گفتند: پس وقتی که پشت سر امام در حال نماز هستیم چه؟ فرمود: خودتان آن را بخوانید چون من از رسول خدا شنیدم که می فرمود: ((قسمت الصلاة بيني وبين عبدي نصفين ولعبدي ما سأل)) فإذا قال العبد: ((الحمد لله رب العالمين))، قال الله تعالى: ((حَمِدَنِي عبدي))، فإذا قال: ((مالك يوم الدين))، قال الله: ((مجَّدني عبدي))، وقال مرة: ((فوَّض إليَّ عبدي)) فإذا قال:((إياك نعبد وإياك نستعين))، قال: هذا بيني وبين عبدي، ولعبدي ما سأل؛ فإذا قال: ((اهدنا الصراط المستقيم صراط الذين أنعمت عليهم غير المغضوب عليهم ولا الضالين))، قال:هذا لعبدي ولعبدي ما سأل)){  الله تعالی می فرماید: من نماز را بین خود و بنده ام  به دو نصف تقسیم کرده ام و بنده ی من هر چه بخواهد می تواند درخواست کند ، و قتی بنده می گوید: ((الحمد لله رب العالمين))، الله تعالی می فرماید: بنده ام مرا ستایش کرد. وقتی می گوید: ((مالك يوم الدين)) خداوند می فرماید: بنده ام عظمت مرا بیان کرد. یک بار هم گفت: بنده ام کارش را به من واگذار کرد. وقتی بنده می گوید: :((إياك نعبد وإياك نستعين))، خداوند می فرماید: این بین من و بنده ام می باشد. و هرچه بخواهد به او می دهم.و وقتی بنده گفت: ((اهدنا الصراط المستقيم صراط الذين أنعمت عليهم غير المغضوب عليهم ولا الضالين))، خداوندمی فرمایند: این برای بنده ی من است و هرچه بخواهداز آن اوست. ([4]).

 فضیلت چهارم: سوره ی فاتحه به اذن خداوند سوره ای شفابخش است.؛ به دلیل حدیث ابو سعيد الخدري رضی الله عنه که می فرماید: تعدادی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم  برای سفری به راه افتادند، تا به محل زندگی قبیله ای از  از اعراب بادیه نشین رسیدند خواستند، مهمانشان شوند اما آنان را نپذیرفتند، که رییس آن قبیله را چیزی گزید، آن قبیله هر چه کردند، تا حالش بهتر شود، فایده ای نداشت، بعضی از آنها گفتند، پیش این گروه بروید شاید چیز مفیدی نزد یکی از آنان باشد. پیش آن(اصحاب) آمدند و گفتند: ای مردم، رییس ما را چیزی گزیده، آیا کسی از شما دارویی، چیزی دارد؟ یکی از آنان گفت: آری به خدا. من تعویذ می کنم امّا ما خواستیم مهمانتان شویم و شما ما را راه ندادید، حال که چنین است من هم تعویذ نخواهم کرد مگر اینکه دستمزدی به من ندهید، توافق کردند که رمه ای گوسفند به اصحاب بدهند. آن صحابی هم پیش ریس رفت و سوره ی فاتحه را دم می کرد و از بزاق دهانش بر محل نیش زدگی می مالید، چنان خوب شد که گویا اصلاً علتی نداشته[5]،آن قبیله نیز آن مقدار گوسفند را که توافق کرده بودند به ایشان دادند. یکی از آنان فرمود: بیایید آن را تقسیم کنیم. کسی که تعویذ خوانده بود گفت: نه تا خدمت رسول الله صلی الله علیه وسلّم  نرفته واز ایشان نپرسیده ایم، چنین کاری نمی کنیم. سپس خئمت حضرت حاضر شده داستان را برایشان تعریف کردند. سپس با تعجب از آن صحابی پرسید: از کجا می دانستی که سوره فاتحه شفا و تعویذ است؟ و بعد فرمودند: کار درستی کرده اید. آن را تقسیم کنید و سهمی هم برای من در نظر بگیرید. سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم خندیدند.

 در روایت مسلم آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم تبسم فرمودند. در لفظی از امام بخاری نیزاز حدیث ابن عباس آمده: :((إن أحق ما أخذتم عليه أجراً كتاب الله))(بهترین چیزی که برای رقیه وتعوذ کردن با آن می توانید اجرت بگیرید کتاب الله است.)([6])،در روایتی از امام مسلم هم چنین آمده::((فجعل يقرأ أم القرآن ويجمع بزاقه ويتفل فبرأ الرجل))(آن مرد هم شروع به خواندن امّ القرآن کرده، بزاقش را بر محل گزیدگی می ریخت و می مالید تا خوب شد )([7]).

IslamQT.Com

سایت جامع تفاسیر اهل سنت وجماعت

======================

______________________________________________________________________

([1] ) سورة الأنفال، الآية: 24.

([2] ) البخاري، كتاب التفسير، باب ما جاء في فاتحة الكتاب، برقم 4474، 4647، ورقم 4703، وفي كتاب فضائل القرآن، باب فضل فاتحة الكتاب، برقم 5006.

([3] ) متفق عليه: البخاري، كتاب الآذان، باب وجوب القراءة، للإمام والمأموم في الصلوات كلها، برقم 756، ومسلم كتاب الصلاة، باب وجوب قراءة الفاتحة في كل ركعة، برقم: 394.

([4] ) مسلم، كتاب الصلاة، باب وجوب قراءة الفاتحة في كل ركعة، برقم 395.

([5] ) قَلَبة: أي ألم وعلة. [النهاية في غريب الحديث والأثر، مادة(قلب)].

([6]) برقم 5737.

([7] ) متفق عليه: البخاري، كتاب الإجارة، باب ما يُعطى في الرقية على أحياء العرب بفاتحة الكتاب، برقم 2276، وكتاب فضائل القرآن، باب فضل فاتحة الكتاب، برقم 507، وكتاب الطب، باب الشروط بالرقية بفاتحة الكتاب،برقم 5737،وباب النفث في الرقية،برقم 5749، ومسلم، كتاب السلام، باب جواز أخذ الأجرة على الرقية بالقرآن والأذكار، برقم 2201.