اسلام، قرآن و تفسیر

روشی ابداعی برای حفظ قرآن کریم(1)

در چند سطر آینده راهکارهای عملی در یک برنامه ی کامل حفظ قرآن بدون معلم را به شما معرفی خواهیم کرد، و بعد از چند درس با روشی لذت بخش و آسان  آشنا خواهیم شد؛ که ما را در حفظ قرآن و تدبّر در آن ومرور و تازه کردن برنامه ی زندگیمان در پرتو کتاب خداوند تعالی یاری خواهد کرد....

قبل از اینکه کار حفظ را شروع کنید سؤالاتی وجود دارد که برای  اینکه انشاءالله برنامه تان مفید واقع شود ، ناگزیر از پاسخ آنها هستید، زیرا هر یک از ما انسانها در زندگی برنامه ی خاص خود را داریم. و بهترین اعمال ما حفظ کتاب الله تعالی خواهد بود.

برنامه ای برای دنیا و آخرت:

در ابتدا باید برای این روش که زندگی کسی را که قبل از شما قرآن را حفظ کرده تغییر داد  و زندگی شما را هم کاملاً  تغییر خواهد داد خوب برنامه ریزی کنید. برنامه ریزی سالم و درست برای هر روشی نیز مستلزم این است که آن روش را خوب مطالعه نمایید و فایده ها و نتایج آنرا بسنجید، و کوتاهترین راه را برای انجام آن بررسی نمایید.

اما بدون این کار، برنامه بی فایده وبی اثر خواهد بود، و این دلیل شکست بسیاری از کسانی است که می خواهند قرآن قرآن را حفظ کنند.

چرا قرآ ن را حفظ کنم؟

این سؤالی است که باید از خودت بپرسی! باید جوابش هم  در ذهنت واضح وصریح باشد، چرا قرآن را حفظ می کنی؟

هرقدر که فواید این کار بیشتر و همت تو عالی تر باشد، به آسانی می توانی به این هدف دست یابی. حفظ قرآن کریم چه فایده ای دارد؟

1-                چون قرآن کریم کلام خداوند تعالی است، هنگامی که قرآن کریم را در سینه ات  حفظ می کنی ، این کار بزرگترین کار زندگی تو خواهد بود ! زیرا حفظ قرآن تمام در های نیکی را به سویت باز خواهد نمود!

2-                حفظ قرآن بدین معناست که تو برای هر حرف ده نیکی دریافت خواهی کرد! اگر بدانی که تعداد حروف کوچکترین سوره قرآن یعنی سوره کوثر42 عدد است و این سوره را می توان تنها در چند ثانیه خواند، یعنی اینکه هر بار که این سوره را می خوانی 420 نیکی در حساب تو نزد الله ذخیره می شود، و هر یک از این نیکی ها از دنیا و مافیها بهتر است، ببین که اگر تمام قرآن را  که بیش از سیصد هزار حرف  است ،ختم کنی چقدر به تو نیکی خواهد رسید؟!!

3-                قرآن در بردارنده ی علوم دنیا و آخرت، داستان و سرگذشت زندگی اولین و آخرین است، و در آن بسیاری از حقایق علمی و طبیعی و پزشکی و قانونگذاری و جود دارد ، همچنین در قرآن تمام احکام و قوانین و راهکارهایی که زندگی یک مؤمن را تنظیم کرده و او را خوشبخت تر می سازد، وجود دارد. و این بدان معناست که وقتی تو قرآن را حفظ می کنی در حقیقت بزرگترین دائرة المعارف هستی را حفظ کرده ای!

4-                این قرآنی یعنی همان چیزی که حفظ می کنی در لحظه ی مرگ دوست و رفیق تو خواهد بود!! و در روزی که حتی نزدیکترین دوستان هم با تو کاری نخواهند داشت، از تو دفاع می کند و برایت سفارش خواهد نمود. حضرت رسول خدا صلی الله علیه وسلم می فرماید:  (اقرأوا القرآن فإنه يأتي شفيعاً لأصحابه يوم القيامة)(قرآن بخوانید زیرا در روز قیامت برای اهل(دوستان)خود شفاعت می کند.)،و آیا لحظه ای زیباتر از این هست که در حالی با الله ملاقات کنی که کلام او را در سینه ات حفظ داشته باشی؟!

5-                هنگامی که قرآن را حفظ می کنی ، به دلیل عربی بسیار بلیغ وفصیحی که از قرآن فرا می گیری، توانایی بیشتر برای تعامل با دیگران و صبر و تحمل زیادتری پیدا می کنی زیرا  حفظ قرآن تنها حفظ چیزی مانند یک قصیده ، داستان یا آواز نیست! بلکه در طول مدّت حفظ، تغییری در دیدگاه شما نسبت به همه ی چیزهای دور و برتان رخ می دهد، و رفتار شما تابع آن چیزی می شود که در حال حفظ کردنش هستید.

شخصی ازسرورمان سیده عایشه صدیقه رضی الله عنها در باره اخلاق پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسید ، ایشان در جواب فرمودند(كان خُلُقه القرآن) (اخلاق حضرت همان قرآن بود) !! ، اگر تو نیز میخواهی اخلاقت شبیه رسول الله  صلی الله علیه وسلم باشد، باید قرآن را از بر کنی.

6-                قرآن برای بیماری های روحی و جسمی شفا ست ، پس اگر تلاوت سوره ی فاتحه بیمار را شفا می دهد، کسی که کل قرآن را حفظ می کند باید چگونه باشد؟ از شرّ وسوسه های شیطانی رهایی می یابی و به دلیل تحول بزرگی که در حین حفظ قرآن بر تو خواهد آمد، ایمنی بدنت دربرابر بیماری ها افزایش خواهد یافت، این گفته تنها یک نظریه نیست ،بلکه تجربه ی عملی خود بنده  و کسانی دیگری است که حتی چند جزء از قرآن را حفظ کرده اند.

7-                به مجرد اینکه تصمیم به حفظ قرآن گرفتی دیگر وقتی اضافی برای  فراغت ، یا خستگی یا نگرانی و افسردگی و ترس نخواهی داشت، قران عظیم تمام هم وغم و ناراحتی و خاطرات بد گذشته ات را از بین می برد واحساس می کنی که دوباره متولد شده ای.  

امّا چه چیزی است که مانع بین ما و حفظ قرآن شده است؟ و چرا بسیاری از مردم تلاش دارند قرآن را حفظ کنند امّا موفق به این کار نمی شوند؟ به نظر من دلیلش مشکل بزرگی است که باید بر آن غلبه کرد، امّا آن مشکل چیست؟

بزرگترین مشکلی که در اجرای این برنامه و روش بر سر راه تو قرار می گیرد، چیست ؟

بزرگترین مشکلی که شاید بسیاری از مردم از آن بی خبر باشند، این است که قرآن اسلوب و شیوه ی نگارش منحصر به فردی دارد، که در هیچ کتاب دیگری نظیر آن یافت نمی شود، یعنی اینکه مدتی طول خواهد کشید تا شما با این اسلوب انس بگیرید، تا جایی که تمام سلولهای جسمتان هم از این اسلوب متأثر شوند، الله تعالی می فرماید: (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ) [الزمر: 23].()

بدون تردید گذشتن از این مرحله، در برنامه ی حفظ قرآن از همه مهم تر است، و بیشتر کسانی که حفظ قرآن را شروع و بعد آن را رها می کنند، و آن را ادامه نمی دهند،  به این دلیل است که هنوز با اسلوب قرآن انس نگرفته اند و لذا می بینیم که احساس سختی و تنگی در حفظ کرده، و دلیلش را هم نمی دانند.

شما برادر وخواننده ی عزیز  اگر بدانی که اطلاعات چگونه در ذهنت ذخیره می شود، این کار برایت بسیار آسان خواهد بود، شاید در ابتدا یک ماه برای حفظ تنها یک صفحه زمان نیاز داشته باشی،امّا بعد از گذشت شش ماه شما همین مقدار را تنها در عرض دو ساعت حفظ خواهید کرد!!!

این ادعا پایه ی علمی دارد، زیرا ذخیره ی اطلاعات در سلولهای مغز بر اساس نظم پیچیده و سریعی اتفاق می افتد، بنا بر این صفحه ی اول نیاز به زمان طولانی دارد، صفحه دوم زمان کمتری می خواهد و به همین ترتیب، تا جایی که فرایند حفظ  به کاری بسیار آسان و لذت بخش تبدیل می گردد. به این دلیل است که الله تعالی می فرمایند:  (وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآَنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ) [القمر: 17].

امتیازات این روش

برادر مسلمان و مؤمنم! روشی که با ما ما خواهی آموختی چندین امتیاز متعدد را دارا می باشد:

1-                راهی است بسیار آسان وعملی، و نیازی به شیخ یا استاد یا قاری ندارد، بلکه  روشی است خود آموز و من قبل از شما آن را آزموده و ثمرات آن را نیز دیده ام.

2-                حفظ قرآن به این شیوه، تنها حفظ نیست، بلکه دامنه ی معلومات شما را نیز افزایش خواهد داد، و به شما کمک خواهد کرد، که بعضی از عجایب قرآن را خودتان استنباط کنید.

3-                این روش نیازی به وقت مشخص یا برنامه ی معینی ندارد، بلکه هر وقت بخواهید و هر طور که بخواهید، و در هر شرایطی می توانید آن را اجرا کنید،

چگون حفظ قرآن را شروع کنم؟

اولین قدم برای حفظ متقن و ثابت قرآن این است که بر این باور باشی که این برنامه ، مهم ترین برنامه ی زندگی توست. و چیزی از وقت تو را نخواهد گرفت!!! زیرا الله در وقت برکت نهاده و خواهی دید که بقیه ی کارهایت تعطیل نخواهد شد، بلکه بیشتر شکوفا شده و آسانتر از قبل، به انجام خواهند رسید.

مبادا فکر کنی که حفظ قرآن نیاز به هیچ زمانی دارد، و هرقدر وقتت را به قرائت و تدبر قرآن بگذرانی، بازهم وقتت کم نخواهد شد، بلکه افزایش خواهد یافت، برای اینکه این گفته بیشتر به ذهن نزدیک شود مثالی برایت می زنم.

اگر وقتی را به درس خواندن برای قبولی در امتحان اختصاص داده ای، و کمی از آن را برای حفظ قرآن گذاشتی، نتیجه چه بوده است؟ حفظ قرآن درک شما را متنوع تر و دامنه ی دید و فکر ت را  گسترده تر می کند و توان عظیمی برای به خاطر سپاری و درک و فهم مطالب را در وجودت پدید می آورد. و بعد از حفظ چند سوره به وضوح خواهی دید که می توانی درسها یت در زمانی بسیار کمتر از گذشته، به خاطر بسپاری، و این دقیقاً همان تجربه ای است که قبلاً برای خودم پیش آمده است.

بازدهی شما در سر جلسه امتحان نیز بسیار بهتر خواهد شد، زیرا حفظ قرآن به شما امنیت ذهنی و روانی، را ارزانی می کند، و به شما این اطمینان را می دهد که این خداوند تعالی است که نتیجه ی امتحانت را رقم خواهد زد، نه تلاش و زحمت تو. و این اطمینان وآرامش سرجلسه خود نیمه ی پیروزی به شمار می رود.

بیایید با هم برنامه را آغاز کنیم:

خواننده ی عزیز از تو می خواهم که  تا حد ممکن مدتی طولانی به ترتیل قرآن گوش دهی، امّا این قدم برای چیست؟

همانگونه که قبلاً گفتم سدّ بین تو و قرآن جواب ندادن ذهن شما به این قرآن به دلیل اسلوب ممتاز آن است،اسلوبی که ذهنت هنوز  با آن الفت پیدا نکرده است.

می توانید قرآن را از رایانه، تلویزیون یا ضبط صوت گوش کنید، که همه ی اینها وسایل و امکاناتی هستند که الله تعالی آنها را برای  ما آماده فرموده است تااز آنها استفاده نموده وبا آن از استماع قرآن بهره ببریم.  می توانید ابتدا بر سوره های کوتاه تر آخر قرآن  متمرکز شوید، و هر روز چندین بار به آنها گوش دهید، به خصوص بعد بیداری از خواب و بلافاصله قبل از خوابیدن.

اگر بتوانید با صدای ترتیل قرآن بخوابید که بهتر است و اثر بسیار زیادی در ذخیره ی قرآن در ضمیر ناخودآگاه شما دارد. که باعث حفظ همیشگی آیات قرآن می گردد، یعنی اینکه ضمیر ناخودآگاه شما این ایات را حفظ کرده و شما هر وقت بخواهید می توانید آنها را به خاطر بیاورید.

لازم است که یک سوره مشخص را چندین بار گوش کنی، تا برایت مأنوس گردد امّا کلماتی را که قبلاً نشنیده ای یا برایت تازگی دارند را بعد از چند بار شنیدن، می بینی که دیگر نا آشنا نیستند، و انگار آنها را می فهمی.

برادر عزیرم شاید این گفته به نظر تان عجیب برسد که بعد از اینکه قرآن را حفظ کردم، زیباترین ولذت بخش ترین چیز برای من گوش کردن به صدای قرآن ضبط شده با صدای خوش یکی از قاریان است. شاید از این گفته بیشتر تعجب کنی که من  قبل از حفظ، نه تنها بیشتر اوقاتم را با گوش دادن آواز می گذراندم ، بلکه خودم نیز بعضی آلات موسیقی را می نواختم. امّا بعد از اینکه به مدت طولانی به قرآن گوش کردم، دیگر از شنیدن هیچ چیزی به جز کلام الهی لذت نمی برم! امّا حدیث شریفی هست که لازم است آن را بیاموزی که فرموده ی مصطفی صلی الله علیه وسلم است ، می فرماید: (من ترك شيئاً لله عوضه الله خيراً منه)(هرکس چیزی را به خاطر رضای خدا ترک کند، خداوند به جای آن عوض بهتری را به او خواهد داد.)، بعد از شنیدن این حدیث با خود عهد کردم که تمام وسایل لهو و لعب را  که انسان را از ذکر خدا باز می دارد، ترک کنم، این بود که الله تعالی هم قرآن را به جای انها به من ارزانی داشت. پس برادر جان! آیا توهم حاضری چیزهایی را که تو را از یاد الله باز می دارد، ترک کنی و از الله بخواهی که بهتر از آن را به تو ارزانی دارد؟ !

قدم بعدی چیست؟

اگر می خواهی یا این شیوه قرآن را حفظ کنی یا به عبارتی به این حفظ گوش دهی ، با ما این برنامه را که به تمام دوستداران قرآن تقدیم می کنم، دنبال کن. می توانی با وارد کردن آدرس پست الکترونیک(ایمیل) خود در لیست ایمیل ها ثبت نام کنی تا ما  هر مقاله جدیدی را که در باره ی این موضوع منتشر می شود، برایت بفرستیم و انشاءالله بتوانی به آسانی قرآن را حفظ کنی .

در درس آینده خواهیم اموخت که چگونه یک سوره از قرآن را به خوبی حفظ کنیم، که در آنجا در باره ی بعضی از رازهای فرایند عملی حفظ و مرور نیز سخن خواهیم گفت،از الله قبولیت و آسانی را مسئلت داریم.

و درپایان:

IslamQT.Com

اسلام – قرآن و تفسیر

==============

ترجمه: عبیدالله