اسلام، قرآن و تفسیر

نامهای بلاد و اماکن

نامهای بلاد و بقاع و اماکن و کوهها که در قرآن بدین صورت می باشد:

1- بکّه اسمی برای مکه است که گویند: باء بدل میم قرار گرفته است و ریشة آن از تمکّکتُ العظم یعنی: مغز استخوان را مکیدم، و تمکک الفصیل ما فی شرع الناقه، یعنی: بچه شتر آنچه در پستان مادرش بود مکید، گرفته شده، گویی آنچه از غذاها در بلاد هست به سوی خود جذب می‌کند. و بقولی: چون گناهان را می‌مکد، و از بین می‌برد.

2-  مدینه؛ در سوره‌ي الأحزاب به نقل از زبان منافقین یثرب نامیده شده، که در جاهلیت نام آن بوده است.

3-  بدر؛  در سورۀ آل عمران آمده است: (وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ).، بدر نام محلی ما بین مکه و مدینه است.

4- أحد: در قراءت شاذی به جای (أَحَدٍ) لفظ (أُحَدٍ) خوانده شده: (إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ) (آل عمران/153).

5- حنین: قریه‌ای است نزدیک طایف. و جمع: و آن مزدلفه است. و مشعرالحرام: کوهی در همانجاست. و نقع: اسمی است برای ما بین عرفات تا مزدلفه، کرمانی این قول را حکایت کرده است.

6- مصر.

7-  بابل: شهری در خطة عراق می‌باشد.

8- الأیکه: و لَیکه، به فتح لام: کشور قوم شعیب است، و دومی: نام شهر آنها و اولی نام ناحیة آن می‌باشد.

9- حجر: منازلی در ناحیة شام کنار وادی القری می‌باشد.

10- احقاف: کوههای شن میان عمان و حضرموت می‌باشد، و ابن ابی حاتم آورده که ابن عباس گفته: کوهی در شام است.

11- طورسیناء: و آن کوهی است که موسی از آن ندا شد.

12- جودی: کوهی در جزیره است.

13- طوی: نام دره است، چنانکه ابن ابی حاتم از ابن عباس آورده. و از وجه دیگری از او آورده که: بدین جهت طوی نامیده شده که موسی شبانه آن را طی کرد و از حسن آورده که: دره‌ای است در فلسطین.

14- کهف: و آن اتاقی است که در دل کوه کنده شده باشد.

15- رقیم: ابن ابی حاتم از ابن عباس آورده که گفت: کعب پنداشته رقیم نام آن آبادی است که از آن خارج شدند، و از عطیه است که گفت: رقیم دره‌ای است و از طریق عوفی از ابن عباس آورده که گفت: رقیم دره‌ای است بین عقبان و أیله پایین فلسطین.

16- العرم: ابن أبی حاتم از عطاء آورده که گفت: عرم نام دره است.

17- حرد: سدی گفته: به ما رسیده که نام قریه حرد است، این را ابن ابی حاتم آورده.

18- الصریم: ابن جریر از سعیدبن جبیر آورده که: زمینی است در یمن به این اسم نامیده می‌شود.

19- الجرز: نام زمینی است، والطاغیه: نام سرزمینی است که قوم ثمود در آن هلاک شدند، این دو را کرمانی حکایت کرده است.

و در قرآن مواردی است که به اماکن معینی منسوب شده‌اند:

الأمی: گفته شده: نسبت به ام القری مکه است.

و عبقری: گویند منسوب به عبقر جایگاهی از آن جنیان است که هر نادری را به آن نسبت دهند.

و سامری: گفته‌اند: منسوب به سرزمینی است به نام سامرون، و بقولی: منسوب به سامره است.

و عربی: گویند: منسوب به عربه است و آن صحن خانه، اسماعیل (علیه السلام) می‌باشد.

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

برگرفته شده از کتاب الاتقان فی القرآن، تألیف جلال الدین سیوطی