اسلام، قرآن و تفسیر

ترتيب سوره هاي شروع شونده با تسبيح

سوره هاي قرآني که با الفاظ تسبیح شروع می شوند شش سوره هستند که عبارتند: اسراء، حدید، صف، جمعه، تغابن، اعلی.

و هنگامی در آنها دقت می کنیم، می بینیم که همه اش مرتب هستند، و قصد مان از ترتیب، پشت سر هم بودن یا متوالی بودن آنها نیست، چون این سوره ها بین شان سوره های دیگری نیز قرار گرفته است؛ بلکه منظورمان از جهت ترتیب اشتقاقشان با ماده تسبیح است که این سوره ها با آن افتتاح شده است.

اصل کلمه مشتق شده در آنها اول مصدر، سپس فعل ماضی، سپس فعل مضارع، و سپس فعل امر ... است، به شکل زیر

« سبحان . سبَّح . یسبّح . سبِّح»

و هنگامی که به این سوره ها نگاه می کنیم آنها را مرتب بر این اساس می یابیم:

1- سورۀ اسراء: با مصدر سبحان شروع می شود، برای اینکه مصدر اساس است، الله تعالی می فرماید: "سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ "[1].

2- سورۀ حدید و حشر و صف با فعل ماضی افتتاح شده است، خداوند سبحان در سورۀ حدید می فرماید: "سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيم"، و در سورۀ حشر و صف می فرماید: "سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ".

3- سوره هاي جمعه و تغابن با فعل مضارع شروع گشته است، خداوند می فرماید: "يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ".

4- سورۀ اعلی با فعل امر شروع شده است، خداوند می فرماید: "سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى"، و این ترتیب در استعمال ماده تسبیح برای سوره های قرآنی دال بر ربانی بودن این مصدر می دهد.

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

مرجع: کتاب لطائف قرآنیة، تألیف : دکتر صلاح عبدالفتاح الخالدی، دار القلم دمشق. (همراه با تصرف و اختصار)