اسلام، قرآن و تفسیر

با استناد به آیۀ 54/آل عمران، چگونه می‌شود خداوند خیر الماکرین باشد؟!.

خداوند عزوجل دربارة خودش می‌فرماید :

(وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ)                                (آل عمران / 54)

«کافران مکر و حیله می‌کنند و خداوند هم مکرشان را بر خودشان برمی‌گرداند و خداوند بهترین مکرکنندگان است»، گاهی عقل بعضی از مردم از فهم ظاهر این آیه در تنگنا قرار می‌گیرد و نیازی هم به تاویل نداریم، پس چگونه می‌شود خداوند خیر الماکرین باشد؟!.

جواب مساله به فضل خدا آسان است؛ چون ما می‌توانیم بدانیم که مکر و حیله – از جهت اینکه مکر است – همیشه به بدی وصف نمی‌شود چنانچه به خوب و نیکی هم وصف نمی‌شود. بسیاری از کفار به مسلمان حیله می‌کنند ولی مسلمان هشیار است و در برابر مکر دشمن کافر خود در غفلت و بی‌خبری نیست، و برخلاف مکرش با او معامله می‌کند، بطوریکه نتیجه آن می‌شود که این مسلمان با مکر زیبا و خوب خود بر مکر دشمن کافر مکار فایق می‌آید و او را شکست می‌دهد، بنابراین آیا به این مسلمان که حیلة کافر را به او بر میگرداند می‌توان گفت او مرتکب امر نامشروعی شده است؟ خیر کسی چنین نمی‌گوید، و این حقیقت را به سادگی می‌توان از فرمودة رسول الله(صلی الله علیه وسلم) فهمید که می‌فرماید : «الحرب خدعة»[1] یعنی جنگ حیله است، پس آنچه دربارة خدعه گفته شود دربارة مکر هم تماماً گفته می‌شود و خدعه و فریب مسلمان نسبت به مسلمان حرام است، ولی خدعة مسلمان نسبت به کافر دشمن خدا و دشمن رسول خدا حرام نیست بلکه واجب است همچنین مکر و حیلة مسلمان به کافری که می‌خواهد به او مکر کند – بطوریکه این مسلمان مکر این کافر را باطل کند – این مکر زیبا و پسندیده است، و این انسان است و آن هم انسان است.

بنابراین نسبت به پروردگار قادر و حکیم و علیم جهانیان چه می‌گوییم؟ اینکه خداوند مکر و حیلة تمام حیله‌گران را باطل می‌کند. به همین علت است که می‌فرماید : «و الله خیر الماکرین» بنابراین وقتی که خداوند عزوجل خود را به این صفت وصف می‌کند، ما متوجه این نکته می‌شویم «مکر» حتی از بشر هم دائماً مذموم و ناپسند نیست چون می‌فرماید : «خیر الماکرین» یعنی بهترین مکرکننده‌ها، پس اینکه مکرکننده خوب و مکرکنندة بد وجود دارد و کسی که به صورت خوب مکر کند مذموم نیست، و خداوند عزوجل چنانچه فرمود بهترین مکرکننده است، و بطور اختصار می‌گویم : هر چه به قلب تو خطور کند خداوند به خلاف آن است پس هر گاه انسان از خدا تصور وخیالی داشته باشد که شایستة مقام خدا نباشد، حتماً باید بداند که در فکرش اشتباه کرده، و این آیه در مقام مدح خداوند است و چیزی که نسبت دادنش به خداوند تبارک و تعالی جایز نباشد مدح در آن نیست.

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

برگرفته شده از کتاب: چگونه باید قرآن را تفسیر کنیم؟

تألیف : محمد نوح نجاتی