اسلام، قرآن و تفسیر

لام تبليغ

گاهی وقتها گوینده ی سخنی می گوید، و می خواهد آن به شخص دیگری برسد، و آن را به او می ابلاغ می کند، لذلک گوینده از اداة توصیل و تبلیغ استفاده می کند، و این اداة، لام تبلیغ معروف است.

پس لام تبلیغ: لامی است که بر مجرور وارد می شود، و قبل از آن یکی از اشتقاقات «قول»، مانند «قال» یا «یقول» سبقت گرفته است.

مثال «لام تبلیغ» در این قول تعالی آمده است: { الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ}[1] (آل عمران: 173).

اين آیه از نامۀ شفوی سخن می گوید که رهبر کفار «ابوسفیان» قصد داشت، آن را به مسلمین رسانده، و به ایشان ابلاغ نماید، تا بدین وسیله عزم مسلمین را ضعیف، و ترس و رعب و سستی به قلبهایشان داخل گردد.

آنها این خبر به قومی از اعراب که در جهت مدینه مسافر بودند، رساندند، تا آن را به مسلمین ابلاغ کنند، پس هنگامی که به نزد مسلمین رسیدند، خطاب به ایشان گفتند: به راستی که ابوسفیان لشکر زیادی از قبائل و احزاب را جمع اوری کرده است، و به سوی شما در مدینه در حرکتند، تا از شما انتقام بگیرند.

«لام تبلیغ» در این آیه  (قَالَ لَهُمُ النَّاسُ ) که بر ضمیر «هم» آمده است،به این معناست، یعنی: ایشان اعراب برای مسلمین گفتند.

و هر لامی که بعد اشتقاقات (قول) آمده است، به آن لام تبلیغ گفته می شود، و کار جر را انجام می دهد، پس لام حرف جر، مبنی بر فتح است، لکن معنای آن تبلیغ است.

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

مرجع: کتاب لطائف قرآنیة، تألیف : دکتر صلاح عبدالفتاح الخالدی، دار القلم دمشق.