اسلام، قرآن و تفسیر

روش تحقيق در تفسیر موضوعی برای یک سوره

علماء زیادی در قدیم و عصر حاضر برای تفسیر یک سوره قرآنی از خود تألیفاتی بجای گذاشتند، شاید اختصاص تألیف مستقل برای یک سوره، به خاطر مکانت بالای ان سوره یا به خاطر بیان غرضها و اهداف آن سوره بوده است.

اما برای تفسیر یک سوره به شکل موضوعی، می بایستی از گام های علمی که برای این شیوه در نظر گرفته شده پیروی نمود، تا تلاش و زحمت محقق به بار نشیند.

ما در این مقاله مراحل این روش از تفسیر موضوعی را به شکل خلاصه بیان می کنیم،،،

1- چیدن یک مقدمه یا تمهید برای سوره که در بردارندۀ مسائل متعلق به سوره است، مانند ذکر اسباب نزول و مراحلی که سوره در آن نازل شده است، مکی بودن یا مدنی بودن سوره، ذکر احادیث صحیح که اسم های سوره، یا بعضی از خصائص و فضایل آن را بیان می کند.

2- تلاش برای شناخت هدف اساسی سوره یا محور اساسی که سوره دور آن می چرخد، برای این کار می توان از خلال دلالت اسم سوره یا موضوعاتی که در سوره مطرح شده، یا با دقت در مرحله ی که سوره در آن نازل شده، به محور اساسی سوره دست یافت.

3- تقسیم سوره (به خصوص سوره های طولانی) به مقطعه ها و پاراگراف هایی که آیات در آنها از عنصری از عنصر های هدف یا مجالی از مجالات محور سوره سخن می گویند، و می توان از میان این پاراگراف ها به نتائج و استنباطهایی دست یافت، و همچنین محقق مناسبات بین آنها را بررسی می کند.

4- بیان ارتباط بین مقاطع و پارگراف ها با محور اساسی سوره، و به دنبالۀ آن دست یابی به رهنمودهای قرآنی که با هدف اساسی سوره در یک راستا می باشد؛ همه این مقاطع به مانند شاخه های کوچک یک رود هستند، که به رود اصلی متصل می شوند، یا بسان شاخ و برگهای یک درخت که به تنۀ اصلی (محور) متصل می باشد، که با این نوع تقسیم بندی دقیق باعث جلب توجه خوانندگان خواهد شد.

در مقالات بعدی به شکل مفصل تر در این موضوع صحبت خواهیم کرد.

IslamQT.Com

اسلام-قرآن و تفسیر

===========