اسلام، قرآن و تفسیر

لطائف سورۀ فاتحه

1- در تقدیم کلمۀ الرحمن بر الرحیم در بسمله و سورۀ فاتحه چه فوائدی وجود دارد؟

چون رحمت خداوند در دنیا شامل همه موجودات می شود، و هیچ کس از آن بی بهره نیست حال چه مؤمن باشد و چه کافر و مشرک؛ به همین دلیل صفت الرحمن را جلوتر قرار داده است. و در آخرت رحمتش برای اهل بهشت دائمی و همیشگی خواهد بود.

به همین جهت گفته می شود الله رحمان دنیا و رحیم آخرت است، الرحمن: یعنی داری رحمت که برای عموم است، و شامل مؤمن و کافر می شود؛ اما صفت الرحیم: خاص برای مؤمنین می باشد و خداوند می فرماید: (وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا) .

2- نماز گزاران در نمازشان می خوانند: (اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ)، در حالیکه ایشان خودشان هدایت یافتگان هستند، پس دلیل طلب هدایت در این آیه چه می تواند باشد؟

مراد از طلب هدایت، ثابت قدمی و دوام بر راه حق می باشد، و در مورد ایمان نیز چنین آمده است، الله می فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ) (نساء: 136).

يعني‌: بر ايمانتان‌ ثابت‌قدم‌ بوده‌ و بر آن‌ مداومت‌ ورزيد و آن‌ راپيوسته‌ تجديد نماييد. پس‌ اين‌ دستور، از باب‌ تحصيل‌ حاصل‌ نيست‌، بلكه‌ از باب‌ افزودن‌ بر كمال‌ كامل‌ است‌، چنان‌كه‌ مؤمن‌ در هر نمازي‌ مي‌گويد: (اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ): (ما را به‌ راه‌ راست‌ هدايت‌ كن). يعني‌: بر هدايتمان‌ بيفزاي‌ و ما را بر آن‌ بر راه‌ راست‌ ثابت‌قدم‌ نگهدار.

3- از دیگر لطائف این سوره قول خداوند (غير المغضوب عليهم ولا الضآلين) می باشد که در سوره بقره از بنی اسرائیل که مغضوب علیهم هستند سخن به میان آمده، و معصیت و سرپیچی ایشان از خدا و رسولش را ذکر نموده است؛ و در سورۀ آل عمران از نصاری که همان (الضالین) در سوره فاتحه هستند صحبت شده است.

4- شروع سورۀ فاتحه با ( الحمدلله رب العالمین) می باشد، که این اولین کلمات مصحف می باشد، و آخرین کلمات مصحف (من الجنة والناس) در سورۀ ناس می باشد. که گویای این است که الله سبحانه و تعالی هدایت و رحمت را برای همه انسانها و جنیان خواهان هست.

5- احکام تجوید در سورۀ فاتحه به شکل ساده و آسان است، شاید این بدین خاطر باشد تا قرائت آن برای همه ی انسانها میسر گردد.

IslamQT.Com

اسلام-قرآن و تفسیر

=============