اسلام، قرآن و تفسیر

نکته ای جالب در باره ی حروف مقطعه قرآن از دیدگاه ابن القیم (رحمه الله)

نکته: راز نهفته در حروف أ لم:

در این حروف دقت کنید که چگونه این سه حرف الف لام و میم را به همراه دارد؟ زیرا:

الف: اگر در ابتدای کلام باشد، همزه محسوب می شود، که اولین مخرج حروف است.

لام: در وسط مخارج حروف قرار دارد، که بیشترین وابستگی را به زبان دارد.

میم: آخرین حروف (دراین مجموعه ) است و مخرج آن بینی است.

که اصل مخارج حروف الفبای زبان را این سه محل تشکیل می دهند یعنی حلق، زبان، و دو تا لب.که در قرآن کریم نیز به همین ترتیب نازل شده، از اول شروع شده، سپس به وسط و بعد به آخر می رسد.

و این سه مخرج تکیه گاه اصلی مخارج سه گانه هستند که شانزده مخرج حروف از آنها مشتق می شود، که از تمام این مخارج حروف در مجموع بیست و نه  حرف  تولید می شود که زبان تمام ملت های اولین وآخرین از این بیست ونه حرف تشکیل شده است و راز عجیبی را در خود دارد،که آن راز به قرار زیر است :

 الف: «ابتدا» است

لام: «وسط» است

و میم «پایان » است

بنابر این، حروف سه گانه فوق شامل ابتدا، انتها و واسطه ی بین این دو می باشند. از طرفی هر سوره ای که با این حروف آغاز شده باشد،( از نظر مفهوم ومحتوا) شامل ابتدای خلقت، انتهای آن و مرحله ی میانی بین این دو می باشد.  یعنی مشتمل بر بحث خلقت جهان، پایان آن و ما بین این دو ، یعنی مرحله ی تشریع و دستورات آسمانی است. پس در این نکته ی مهم در سوره ی بقره و آل عمران و تنزیل السجده و سوره ی الروم دقت فرمایید.

همچنین در همراهی حرف طاء با حرف سین و هاء تأمل کنید زیرا حرف «ط» پنج صفت از صفات حروف را در خود دارد که در حروف دیگر(به تنهایی) یافت نمی شوند، این صفات عبارتند از : جهر(آشکاربودن)، شدّت، استعلاء(بالا رفتن )، اطباق و قلقله

در حالی که حرف سین(س) مهموس و دارای صفت رخاوت(نرمی) ، استفلاء(برعکس استعلاء) ، صفیر(صدایی شبیه سوت) ، انفتاح(برعکس اطباق یعنی در آن لب ها از هم باز می شوند اما در اطباق لبها بر هم نهاده می شوند) بنا بر این امکان ندارد(به طور تصادفی)  حرفی به طاء اضافه شود که  مانند سین یا طاء درست ، در نقطه ی عکس آن قرار دارد و بدین ترتیب دو حرفی را که جامع صفات حروف هستند ذکر فرموده باشد.

حال در سوره هایی که حروف تنها و منفرد دارند، دقت کنید و ببینید که چطور هر سوره از آنها در مورد آن حرف توضیح می دهد.

از میان این سوره ها می توان سوره ی قاف را نام برد که  بر کلمات دارای حرف «ق» استوار است:  حاوی مباحثی مانند بیان قرآن، خلقت، تکرار قول و قرب ( نزدیکی) الله به بنی آدم، ملاقات دو فرشته و اقوال بندگان، بیان فرشته ی رقیب، بیان سائق و قرین، القاء(انداختن فرد) در دوزخ، تقدم( گفتن پیش از رسیدن) وعید الهی، ذکر متقین، قلب، اقوام گذشته، تنقیب (کند و کاو و گشتن) در بلاد وسرزمین ها، دوبار آوردن کلمه ی قیل،  منشق شدن زمین، القاء رواسی( قرار دادن کوههای محکم و استوار) ، نخل باسقات( درختان ستبر و خوش قامت  خرما)، رزق، ذکر قوم، و حقوق وعید ( به حقیقت پیوستن  وعده ووعید الهی) به بندگان است.

رازی دیگر نیز این است که : تمام معانی این سوره با آنچه (از نظر صفات تجویدی) در حرف قاف وجود دارد یعنی  شدت، جهر، علوّ و انفتاح ، کاملاً تناسب دارد.

اگر دوست دارید در مورد این موضوع بیشتر بدانید، در آنچه در سوره ی «صاد»  در بیان تقابل و خصومت( به معنای دعوای بین دو جناح یا حق و باطل) آمده است بیشتر دقت فرمایید:

که اولین این موارد: خصومت کفار و ایستادن آنان در برابر رسول الله صلی الله علیه وسلم است که گفتند: { أجعل الآلهة لها واحداً }(آیا او به یگانگی خدایان باور دارد؟) .... ، (سپس از موارد زیر سخن گفته شده ، که همه حاوی کلمه ی خصومت (جدال، دشمنی، بحث و گفتگو) یا معانی متعدد آن می باشند) :

  خصومت (دعوای حقوقی) آن دو شخص در نزد سیدنا داود علیه السلام، تخاصم (جدال) دوزخیان با هم، گفتگوی ملأ اعلی(فرشتگان) درباره ی علم (که همان درجات مؤمنان و کافران بود) ، مخاصمه ( جدال) ابلیس با پروردگار و ایستادن او در برابر فرمان سجده به آدم علیه السلام ، خصومت و دشمنی او با حضرت آدم علیه السلام، دشمنی او با فرزندان آدم علیه السلام و قسم خوردن او برای گمراه ساختن تمامی آنان به استثنای مخلصان.

پس بر انسان هوشیار و زیرک لازم است که در این نکات مهم تأمل و تفکر کند.

به راستی نامی مناسب تر از «ص» و«ق» برای این دو سوره غیر از این دو حرف وجود ندارد!

این تنها قطره ای بود از  دریای اسرار بعضی از این حروف

                                              {منبع: " بدائع الفوائد " ( 3 / 692 ، 693 ) }

نکته ای دیگر:

امام ابن کثیر دمشقی رحمه الله فرموده است:

« من می گویم: مجموع حروف مذکور در اوایل سوره ها ، با حذف حروف تکراری از آنها چهارده عدد می شود، که عبارتند از: { ا ل م س ر ك هـ ي ع ط ص ح ق ن } که آنها را می توان در این جمله خلاصه کرد:    " نص حكيم قاطع له سر " !!

 یعنی:        ( سخنی سرشار از حکمت قاطع ، که دارای راز است)!!

که حروف مقطه از نظر تعداد، نصف حروف الفبای عربی هستند، و از سایر حروف شریف ترند، بیان این مطلب در علم صرف آمده است.(به نقل از تفسیر ابن کثیر جلد1 صفحه 38)

والله اعلم

IslamQT.Com

اسلام-قرآن و تفسیر

============

ترجمه: عبیدالله

به نقل از پایگاه اینترنتی( صید الفوائد).