اسلام، قرآن و تفسیر

فضایل سوره‌های فلق و ناس

1- حديث عبد الله بن خبيب (رضی الله عنه)  السابق.

در این باره حدیث عبدالله بن خبیب (رضی الله عنه)  در  مقاله فضیلت سوره اخلاص بیان گردید.

2- حديث عائشة (رضی الله عنها) السابق في النوم.

همچنین حدیث عایشه (رضی الله عنها)  که به هنگام خوابیدن، اختصاص داشت، در  مقاله فضیلت سوره اخلاص بیان گردید.

3- عَنْ عَائِشَةَ (رضی الله عنها)  أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) كَانَ إِذَا اشْتَكَى يَقْرَأُ عَلَى نَفْسِهِ بِالْمُعَوِّذَاتِ وَيَنْفُثُ، فَلَمَّا اشْتَدَّ وَجَعُهُ كُنْتُ أَقْرَأُ عَلَيْهِ وَأَمْسَحُ بِيَدِهِ رَجَاءَ بَرَكَتِهَا.

عایشه (رضی الله عنها)  می‌گوید: هنگامی که رسول خدا (صلى الله عليه وسلم)  مریض می‌شد، سوره‌های فلق و ناس را می‌خواند و خودش را دم می‌نمود؛ و هنگامی که بیماری‌اش شدت یافت، من آنها را می‌خواندم و دست خودش را به امید برکت بر جسدش می‌کشیدم⁽[1]⁾.

4- عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ (رضی الله عنه)  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم): «أَلَمْ تَرَ آيَاتٍ أُنْزِلَتِ اللَّيْلَةَ لَمْ يُرَ مِثْلُهُنَّ (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ) وَ (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ)».

عقبه بن عامر (رضی الله عنه)  می‌گوید: رسول الله (صلى الله عليه وسلم)  فرمود: «آیا نمی‌دانید که دیشب آیاتی نازل شده است که مثل آنها دیده نشده است؛ آنها سوره‌های فلق و ناس هستند»⁽[2]⁾.

5- وَعَنْهُ (رضی الله عنه)  قَالَ: بَيْنَا أَنَا أَسِيرُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) بَيْنَ الْجُحْفَةِ وَالأَبْوَاءِ إِذْ غَشِيَتْنَا رِيحٌ وَظُلْمَةٌ شَدِيدَةٌ فَجَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) يَتَعَوَّذُ بِ (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ) وَ (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ) وَيَقُولُ: «يَا عُقْبَةُ تَعَوَّذْ بِهِمَا فَمَا تَعَوَّذَ مُتَعَوِّذٌ بِمِثْلِهِمَا» قَالَ: وَسَمِعْتُهُ يَؤُمُّنَا بِهِمَا فِى الصَّلاَةِ.

عقبه بن عامر (رضی الله عنه)  می‌گوید: روزی همراه رسول الله (صلى الله عليه وسلم)  میان جحفه و ابواء حرکت می‌کردم که باد و تاریکی سختی ما را فرا گرفت، رسول الله (صلى الله عليه وسلم)  شروع به دم‌کردن با سوره‌های فلق و ناس نمود، و فرمود: «ای عقبه! با آنها، (خودت را) دم کن، زیرا هیچ دم‌کننده‌ای به مثل این سوره‌ها دم ننموده است».

راوی می‌گوید: همچنین آنحضرت (صلى الله عليه وسلم)  نماز را امامت می‌نمود و شنیدم که آنها را در نمازی خواند⁽[3]⁾.

6- وَعَنْ جابِرٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله عليه وسلم): «اقْرَأْ يَا جَابِرُ فَقُلْتُ: وَمَاذَا أَقْرَأُ بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: اقْرَأْ (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ) وَ (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ) فَقَرَأْتُهُمَا فَقَالَ: اقْرَأْ بِهِمَا وَلَنْ تَقْرَأَ بِمِثْلِهِمَا».

جابر (رضی الله عنه)  می‌گوید: رسول الله (صلى الله عليه وسلم)  فرمود: «ای جابر! بخوان» گفتم: پدر و مادرم فدایت شوند، چه بخوانم؟ فرمود: «سوره‌های فلق و ناس را» من به دستورش عمل نمودم. بعد از آن فرمود: «این سوره‌ها را بخوان و هرگز نمی‌توانی مانند اینها بخوانی»⁽[4]⁾.

7- وَفي فضل سورة الفلق، عن عقبة بن عامر (رضی الله عنه)  قال: قلت: يا رسول الله، أقرئني إما من سورة (هود)، وإما من سورة (يوسف)، فقال رسول الله (صلى الله عليه وسلم): «يا عقبة بن عامر، إنك لن تقرأ سورة أحب إلى الله، ولا أبلغ عنده من أن تقرأ: (قل أعوذ برب الفلق)، فإن استطعت أن لا تفوتك في صلاة فافعل».

در بارة فضیلت سوره فلق، عقبه بن عامر (رضی الله عنه)  می‌گوید: گفتم: ای رسول خدا! چند آیه از سورة هود و چند آیه از سورة یوسف به من بیاموز. فرمود: «ای عقبه! تو هیچ سوره‌ای محبوب‌تر و بلیغ‌تر نزد خداوند از سورة فلق نمی‌خوانی، و سعی کن که خواندن آن در نماز از تو فوت نشود»⁽[5]⁾.

نکات پراکنده‌ای در بارة سوره‌ها و آیات

1- نخستین سوره‌ای که از قرآن نازل گردید، اقرأ بود.

2- آخرین سوره‌ای که نازل شد، سورة نصر بود؛ زیرا ابن عباس  (رضی الله عنه)  از عبیدالله بن عبدالله پرسید: آیا آخرین سوره‌ای که به طور کامل نازل شده است، می‌دانی؟ عبید الله گفت: بلی، سورة نصر است، ابن عباس  (رضی الله عنه)  گفت: درست گفتی⁽[6]⁾.

3- آخرین آیه‌ای که نازل شد این سخن خداوند متعال است که می‌فرماید:

(وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ) [بقره: 281]. زیرا ابن عباس (رضی الله عنهما) می‌گوید: آخرین آیه‌ای که بر نبی اکرم (صلى الله عليه وسلم) نازل گردید، آیة ربا بود که با همین سه الفاظ فوق به پایان می‌رسد⁽[7]⁾.

4- بزرگترین سورة قرآن فاتحه است، چنانچه رسول الله (صلى الله عليه وسلم) فرمود: «بزرگترین سورة قرآن فاتحه است».

5- بزرگترین آیة قرآنکریم آیة الکرسی است، چنانچه در حدیث ابی بن کعب (رضی الله عنه)  بیان گردید که بزرگترین آیة قرآن آیة الکرسی می‌باشد.

6- سورة اخلاص با یک سوم قرآن، برابری می‌کند و سورة کافرون با یک چهارم قرآن، برابری می‌نماید. و به هردوی آنها سورة اخلاص می‌گویند، زیرا در این دو سوره از خالص‌گرداندن یکتاپرستی خداوند متعال سخن به میان آمده است.

IslamQT.Com

اسلام-قرآن و تفسیر

============

برگرفته شده از کتاب :فضایل  صحیح  آیات و سوره‌های قرآن کریم

نویسنده: فخرالدین بن زبیر بن علی محسنی

مترجم:عبدالقادر ترشابی