2024 Nov 27

IslamQT.Com 

عـنوان    :       

بسم الله الرحمن الرحیم

اعجاز قرأن در اقیانوس شناسی (1) : حاجز بین آب های شور و شیرین

این آیه‌ ی قرآن را ملاحظه نمایید:

{مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ ﴿19﴾ بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ}[1] ترجمه: «دو دريا را به جريان آورد در حالی که با يکديگر بر خورد می کنند (19) ميان آن دو حايلی است که يکی بر ديگری غلبه نمی کند و در هم نيا ميزند».

در زبان عربی واژه‌ ی "برزخ" به معنی حاجز یا حد فاصل بین دو چیز است. این حاجز لزوما یک مانع فیزیکی نیست. واژه‌ ی عربی "مَرَج" به صورت تحت اللفظی به معنی «به هم رسیدن و در آمیختن دو چیز» است. مفسرین پیشین قرآن در توضیح این دو معنی متضاد دو گونه‌ ی آب، یعنی در هم آمیختن و در عین حال وجود حاجزی جدا کننده در بین آن‌ ها، ناتوان بودند. علم نوین کشف کرده است که در جاهایی که دو دریای مختلف، باهم برخورد می‌ کنند مرزی جداکننده بین آن‌ ها وجود دارد، این مرز دو دریا را از همدیگر جدا می‌ کند، به گونه ‌ای که هر دریا، دما، درجه‌ ی شوری و چگالی خاص به خود را دارد.

اقیانوس شناسان هم‌ اکنون برای توضیح این آیه در موقعیت بهتری قرار دارند. مرزی نامریی در بین دو دریا وجود دارد که از طریق آن آب از یک دریا به دریای دیگری عبور می ‌کند. اما هنگامی که آب از یک دریا به دریای دیگری وارد می‌ شود، مشخصه‌ های بارز خود را از دست می‌ دهد و با دریای دیگر همگن می ‌شود. این پدیده ‌ی علمی ذکر شده در قرآن همچنین توسط دکتر ویلیام های[2]، دانشمند نامی علوم دریایی و استاد علوم زمین دانشگاه کولورادوی آمریکا تأیید شده است.

قرآن این پدیده را در این آیه نیز بیان می ‌کند:

{أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَجَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًاۗ أَإِلَٰهٌ مَعَ اللَّـهِۚ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ} [3] ترجمه: «(آيا اين بتها بهتراند) يا کسی که زمين را قرارگاه ساخت و ميان آن نهرهايي قرار داد و برای آن کوههای ثابت و استوار پديد آورد، و ميان دو دريا مانع و حایلی قرار داد، آيا معبود ديگری با الله است؟! بلکه بيشترشان نمی دانند».

این پدیده در جاهای مختلفی رخ می‌ دهد، به عنوان مثال: جدا کننده بین دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس در تنگه‌ ی جبل الطارق، اما هنگامی که قرآن در مورد جدا کننده ‌ی بین آب شور و شیرین سخن می ‌گوید، از وجود حایل جدا کنند همراه با حاجز[4] خبر می ‌دهد.

{وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَٰذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَٰذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا}[5] ترجمه: «الله کسی است که دو دریا را در کنار هم روان می‌ سازد، این یکی شیرینِ شیرین است و دیگری شورِ شور! الله در میان آن دو حاجز و مانعی ایجاد کرده است که آن‌ ها را کاملاً از هم جدا ساخته».

علم نوین پی برده است که در مصب (محل ریختن آب) رودها، جایی که آب شیرین و شور به همدیگر می ‌رسند، تا حدی وضعیت متفاوت‌ تر، از جاهایی است که دو دریا به همدیگر می ‌رسند. در واقع آنچه در مصب رودها آب شیرین را از آب شور جدا می ‌کند، «منطقه‌ ی پیکنوکلاین[6] با چگالی مشخص ناپیوسته که دو لایه را از همدیگر جدا می‌ کند» این حدفاصل (منطقه‌ ی جداسازی)[7] درجه‌ ی شوری متفاوتی نسبت به هر دو نوع آب شور و شیرین دارد.

این پدیده در جاهای بسیاری از جمله در مصر هنگامی که رود نیل به دریای مدیترانه سرازیر می‌ شود، به وقوع می ‌پیوندد.

برگرفته از کتاب: قرآن و علوم نوبنیان

مؤلف: دکتر ذاکر نایک

مترجم: انس محمودی

با تصرف