[1] - ‏و ( به خاطر بياور ) هنگامي را كه ابراهيم گفت : پروردگارا ! به من نشان بده چگونه مردگان را زنده مي‌كني . گفت : مگر ايمان نياورده‌اي‌ ؟ ! گفت : چرا ! ولي تا اطمينان قلب پيدا كنم ( و با افزودن آگاهي بيشتر ، دلم آرامش يابد ) . گفت : پس ( در اين صورت ) چهار تا از پرندگان را بگير و آنها را به خود نزديك گردان ( تا مشخّصات و مميّزات آنها را دريابي . آن گاه آنها را ذبح كن و در هم بياميز ) ، سپس بر سر هر كوهي قسمتي از آنها را بگذار . بعد آنها را بخوان ، به سرعت به سوي تو خواهند آمد ، و بدان كه خداوند چيره و باحكمت است .‏

[2] - ‏و او را به عنوان پيغمبري به سوي بني‌اسرائيل روانه مي‌دارد ( و بديشان خبر مي‌دهد ) كه من ( بر صدق نبوّت خود ) نشانه‌اي را از سوي پروردگارتان برايتان آورده‌ام ، و آن اين كه : من از گِل چيزي را به شكل پرنده ‌برايتان مي‌سازم ، سپس در آن مي‌دمم و به فرمان خدا پرنده‌اي ( زنده ) مي‌گردد ؛ و كور مادرزاد و مبتلاي به بيماري پيسي را شفا مي‌دهم و مردگان را به فرمان خدا زنده مي‌كنم و از آنچه مي‌خوريد و از آنچه در خانه‌هاي خود ذخيره مي‌كنيد به شما خبر مي‌دهم ! بيگمان در اينها نشانه‌اي براي شما است اگر ( اراده پذيرش ) ايمان داشته باشيد .‏

[3] - ‏در آن هنگام خداوند ( از ميان پيغمبران خطاب به عيسي مي‌گويد : ) اي عيسي پسر مريم ! به ياد آور نعمت مرا كه بر تو و مادرت ارزاني داشتم‌ ؛ بدان گاه كه توسّط جبرئيل ( پيام آسماني را به تو رساندم و ) تو را نيرو بخشيدم و ياري دادم ( و بر اثر تأييد آسماني به عنوان كودك ) ميان گهواره با مردم سخن مي‌گفتي و در ( سنّ پختگي و ) ميانه‌سالي ( به عنوان پيغمبر با ايشان صحبت مي‌نمودي . و به ياد بياور ) آن گاه را كه نوشتن و دانش سودمند و تورات و انجيل را ( بدون آموزگار ) به تو آموختم . و ( به ياد بياور ) آن گاه را كه ( از توان بشر فراتر مي‌رفتي ) و به دستور من چيزي از گِل به شكل پرنده مي‌ساختي و بدان مي‌دميدي و به فرمان من پرنده‌اي ( زنده ) مي‌شد ، و كورمادرزاد و مبتلاي به بيماري پيسي را به فرمان و قدرت من شفا مي‌دادي ، و ( به ياد بياور ) آن گاه را كه مردگان را به فرمان من ( زنده مي‌كردي و از گورها ) بيرون مي‌آوردي ، و ( به ياد بياور ) آن گاه را كه شرّ بني‌اسرائيل را از سر تو كوتاه كردم در آن موقع كه دلائل و معجزات بدانان مي‌نمودي و كافران ايشان مي‌گفتند : اينها جز جادوي آشكار ، چيز ديگري نمي‌تواند باشد .‏

[4] - ‏( يكي از دلائل قوي قدرت خدا و حكمت و رحمتش اين است كه او همه چيز را آفريده است ) و هيچ جنبنده‌اي در زمين و هيچ پرنده‌اي كه با دو بال خود پرواز مي‌كند وجود ندارد مگر اين كه گروههائي همچون شمايند ( و هر يك داراي خصائص و مميّزات و نظام حيات خاصّ خود مي‌باشند ) . در كتاب ( كائنات ) هيچ چيز را فروگذار نكرده‌ايم ( و همه‌چيز را ضبط و به همه چيز پرداخته‌ايم . بگذار تكذيب‌كنندگان هرچه مي‌خواهند بكنند ) پس ( از گذشت اين چند روزه زندگي دنيوي ) آنان ( همراه همه گروهها و دسته‌هاي حيوانات موجود ) در پيشگاه پروردگارشان جمع‌آورده مي‌شوند ( و به حساب و كتابشان مي‌رسيم ) .‏

[5] - ‏دو جوان ( از خدمتگزاران شاه ) همراه يوسف زنداني شدند . يكي از آن دو گفت : من در خواب ديدم ( كه انگور براي ) شراب مي‌فشارم . و ديگري گفت : من در خواب ديدم كه نان بر سر دارم و پرندگان از آن مي‌خورند . ( اي يوسف ! ) ما را از تعبير آن بياگاهان كه تو را از زمره نيكوكاران مي‌بينيم .‏

[6] - ‏اي دوستان زنداني من ! ( اينك تعبير خواب خود را بشنويد ) امّا يكي از شما ( كه در خواب ديده است كه انگور براي شراب مي‌فشارد ، آزاد مي‌گردد و دوباره ساقي مجلس مي‌شود و ) به سرور خود شراب مي‌دهد ، و امّا ديگري ( كه در خواب ديده است كه نان بر سر دارد و مرغان از آن مي‌خورند ، آزاد نمي‌گردد و ) به دار زده مي‌شود و پرندگان از ( گوشت ) سر او مي‌خورند . اين ، چيزي است كه از من درباره آن نظر خواستيد و قطعي و حتمي است .‏

[7] - ‏مگر پرندگان را نمي‌بينند كه در فضاي آسمان رام و فرمانبردارند و كسي جز خدا آنها را نگاه نمي‌دارد ( و خواصّ فيزيكي خاصّ را در اندام پرندگان و قابليّت پرواز را در فضا ايجاد نمي‌سازد ) . واقعاً در اين ( امكان پرواز به هوا و جولان در فضا ) نشانه‌هائي ( از عظمت و قدرت خدا ) براي كساني است كه ( به چيزهائي كه پيغمبران به ارمغان آورده‌اند ) ايمان دارند .‏

[8] - ‏( هركدام از اين دو راه پيشنهادي ، دادگرانه بود ، ولي ما بهترين راه حل در مسأله ) قضاوت را به سليمان فهمانديم ، و به هريك از آن دو داوري و دانش آموختيم ، و كوهها و پرندگان را در ذكر و تسبيح با داود همراه ساختيم ، و ما ( اين كار را ) مي‌كرديم ( و انجام چنين كارهائي در برابر قدرت ما چيزي نيست ) .‏

[9] - ‏حقّگرا و مخلص خدا باشيد ، و هيچ گونه شركي براي خدا قرار ندهيد . زيرا كسي كه براي خدا انبازي قرار دهد ، انگار ( به خاطر سقوط از اوج ايمان به حضيض كفر ) از آسمان فرو افتاده است ( و به بدترين شكل جان داده است ) و پرندگان ( تكّه‌هاي بدن ) او را مي‌ربايند ، يا اين كه تندباد او را به مكان بسيار دوري ( و دره ژرفي ) پرتاب مي‌كند ( و وي را آن چنان بر زمين مي‌كوبد كه بدنش متلاشي و هر قطعه‌اي از آن به نقطه‌اي پرت مي‌شود ) .‏

[10] -

[11] - ‏سليمان وارث ( پدرش ) داود شد و گفت : اي مردم ! به ما ( درك ) سخن پرندگان ( و نحوه سخن گفتن با آنها ، به وسيله خداوند بزرگوار ) آموخته شده است ، و به ما از همه چيزها ( و تمام وسائلي كه از نظر مادي و معنوي براي تشكيل حكومت الهي لازم باشد ) داده شده است . اين فضيلت و لطف آشكاري است ( و بايد بسيار سپاس آن را بگوئيم ، و با شكر اين فخر رضاي خدا را بجوئيم ) .‏

[12] - ‏لشكريان سليمان از جنّ و انس و پرنده ، براي او گردآوري گشتند ، و همه آنان به يكديگر ملحق و در نزد هم نگاه داشته شدند .‏

[13] - ‏سليمان از لشكر پرندگان سان ديد و جوياي حال آنها شد و گفت : چرا شانه بسر را نمي‌بينم‌ ؟ ( آيا او در ميان شما است و او را نمي‌بينم‌ ؟ ) يا اين كه از جمله غائبان است‌ ؟‏

[14] - ‏ما به داود از جانب خود فضيلت بزرگي بخشيديم . ( از جمله به كوهها و پرنده‌ها دستور داديم كه ) اي كوهها و اي پرندگان ! با او ( در تسبيح و تقديس خدا ) هم آواز شويد . همچنين آهن را ( همچون موم ) براي او نرم كرديم ( تا در زره‌سازي نيازي به تافتن آن نداشته باشد ) .‏

[15] - ‏و پرندگان را نيز ( با او در تسبيح و تقديس ) هم‌آوا كرديم و در پيش او گرد آورديم . جملگي آنها فرمانبردار داود بودند ( و به دستور او عمل مي‌كردند ) .‏

[16] - ‏و گوشت پرنده‌اي كه بخواهند و آرزو كنند .‏

[17] - ‏آيا پرندگاني را نگاه نكرده‌اند كه بالاي سر آنان ( در پروازند و ) گاهي بالهاي خود را گسترده و گاهي جمع مي‌كنند ؟ ! جز خداوند مهربان كسي آنها را ( بر فراز آسمان ) نگاه نمي‌دارد ، چرا كه او هر چيزي را مي‌بيند ( و مي‌داند هر آفريده‌اي براي ادامه زندگي خود نيازمند چيست ) .‏

[18] - ‏و مگر پرندگان را گروه گروه بر سر آنان نفرستاده است‌ ؟‏

[19] - ‏ ‏( بعد از كشتن ، نمي‌دانست جسد او را چه كار كند ) پس خداوند زاغي را فرستاد ( كه زاغ ديگري را كشته بود ) تا زمين را بكاود و بدو نشان دهد چگونه جسد برادرش را دفن كند . ( هنگامي كه ديد كه آن زاغ چگونه زاغِ مرده را در گودالي كه كند پنهان كرد ) گفت : واي بر من ! آيا من نمي‌توانم مثل اين كلاغ باشم و جسد برادرم را دفن كنم‌ ؟ ! پس ( سرانجام از ترس رسوائي و بر اثر فشار وجدان ، از كرده خود پشيمان شد و ) از زمره افراد پشيمان گرديد .‏

[20] - ‏سليمان از لشكر پرندگان سان ديد و جوياي حال آنها شد و گفت : چرا شانه بسر را نمي‌بينم‌ ؟ ( آيا او در ميان شما است و او را نمي‌بينم‌ ؟ ) يا اين كه از جمله غائبان است‌ ؟‏

[21] - ‏و ( از جمله نيكيهائي كه در حق شما روا داشتيم ، اين كه ) ابر را چون سايه‌باني ، بالاي سرتان نگاه داشتيم و براي شما ترنجبين و بلدرچين فرستاديم ( و گفتيم : ) از چيزهاي پاكي بخوريد كه روزي شما كرده‌ايم . ( ولي ايشان كفران نعمت كردند و ناسپاسي ورزيدند ) و بر ما ستم نكردند ، بلكه بر خود ستم نمودند .‏

[22] - ‏بني‌اسرائيل را به دوازده قبيله و شاخه تقسيم كرديم ، و هنگامي كه آنان از موسي تقاضاي آب كردند ، به موسي وحي كرديم كه با عصاي خود بر سنگ بزن . به ناگاه دوازده چشمه از آن سنگ بيرون جوشيد . هر دسته‌اي از مردمان با آبشخور خود آشنا شد ( و هيچ قبيله‌اي مزاحم قبيله ديگري نگرديد ) و ابر را سايبان ايشان كرديم ( و بدين‌وسيله آنان را از گرماي سوزان بيابان محفوظ داشتيم ) و ترنجبين و بلدرچين نصيب ايشان كرديم ( و بدانان گفتيم : ) از چيزهاي پاكي بخوريد كه روزي شما كرده‌ايم . ( ولي آنان در حق اين نعمتها ناشكري كردند و ستم ورزيدند ) امّا به ما ستم نكردند بلكه به خودشان ستم نمودند ( و زيان ناسپاسي متوجّه خودشان گرديد).‏

[23] - ‏اي بني‌اسرائيل ! ما شما را از ( چنگال فرعون ، يعني ) دشمنتان نجات داديم ، و طرف راست كوه طور را ميعادگاه ( موسي و هفتاد نفر از ) شما كرديم ( تا تورات را دريافت دارد ) ، و ترنجبين و بلدرچين را ( در آن بياباني كه سرگردان بوديد ) نصيب شما ساختيم .‏

[24] - ‏از تو مي‌پرسند كه چه چيز ( از خوردنيها و نوشيدنيها ) بر آنان حلال شده است‌ ؟ بگو : بر شما چيزهاي پاكيزه حلال شده است ، و ( نيز شكاري كه ) حيوانات شكاري صيد مي‌كنند و شما بدانها آموخته‌ايد از آنچه خدا به شما آموخته است . از نخجيري كه چنين حيواناني براي شما ( شكار مي‌كنند و خود از آن نمي‌خورند و سالم ) نگاه مي‌دارند بخوريد ، و ( به هنگام فرستادن حيوان به سوي شكار ) نام خدا را بر آن ببريد ، و از خدا بترسيد ، چرا كه خداوند سريع‌الحساب است .‏