2024 Nov 21

IslamQT.Com 

عـنوان    :       

                             وسایل و راهکارهایی که در حفظ قرآن مددکارهستند

1-       مصحف الحفاظ (یا قرآن مخصوص حافظان): ویژگی این مصحف این است که در آن هر صفحه با ابتدای آیه ای شروع می شود و به ابتدای یک آیه پایان می یابد، هر جزء درست از ابتدای صفحات شروع می شود که تمرکز قاری قرآن بر آیه آسانتر شده، بدون اینکه تمرکزش بین دو صفحه پخش شود، آیات را به خاطر می سپارد.

2-       مصحف جزء جزء: که هر جزء جداگانه یا  بیشتر در یک مجلد، مثلاً پنج جزء پنج جزء در یک جلد جدا،ترتیب داده شده باشد، که می توان یک جلد را به راحتی در جیب خود گذاشته با خود حمل نمود.

3-       خواندن آیات با تأنی و آرامش: خوب است که فرد قاری که قصد حفظ قرآن دارد، قبل از حفظ،  با دقت و تأنی،  یک بار آیات مورد نظرش را بخواند، تا تصویری  کلی  ازآیات در ذهنش نقش بندد.

4-       روش دونفری: لازم است، که (قاری قرآن ) شخصی را پیدا کند که در حفظ همکارش باشد، و واو را در رفت وآمد و مدارسه، دوست صمیمی خود قرار دهد، که برای این کار بهتر است، این دو شخص از نظر روحی و تربیتی ، سطح تحصیلات و سن نیز به هم نزدیک باشند تا دوستیشان در حفظ بهتر مثمر ثمر واقع شود.

5-       تقسیم آیات به قسمت های مختلف: که مثلاً موضوعی آنها را به هم مرتبط می کند، و می توان آن قسمتها را از اول تا آخر حفظ نمود یا اینکه می توان  پنج آیه ای را با یک حرف معین شروع می شوند، یا آیه ی جامعی را که با { يا أيها الذين آمنوا } یا { يا أيها الناس } و غیره آغاز می شوند، یک قسمت معین وجدا گانه قرار داد و هر صفحه را به دو یا سه قسمت  تقسیم کرد، تا حفظ آن به آسانی امکانپذیر شود.

6-       خواندن آیات در نماز های فرض، قیام اللیل و نوافل: طوری که اگر قسمتی را حفظ کردید، آن را در تمام فرض ها و نماز های نوافل و تحیت المسجد بخوانید و هرگاه، مرور کردید و متوجه شدید آن را فراموش کرده اید، به مصحف مراجعه کنید، انشاءالله حتماً به اذن خدا آن را حفظ خواهید نمود، البته قیام اللیل بهترین جا برای حفظ و مرور قرآن است.

{ إن ناشئة الليل هي أشد وطئا وأقوم قيلاً }{عبادت شبانه (افعال آن) موثر تر و ماندگارتر و اقوال آن درست تر و پابرجاتراست.}(مزّمل)

7-       روش نوشتن: در پایان اینکه، طالب قرآن قسمت موردنظر را با دست خود روی تخته سیاه(یا وایت بُرد{تخته سفید}) یا با خودکار روی صفحه ای بنویسد،  وبعد آن را حفظ کند، بعد به تدریج آن قسمت را پاک کرده و قسمت بعدی را بنویسد.

8-        روشی برای مرور: می توانید، یک بسته کاغذ سفید را  که درست هم اندازه ی قطع مصحفی است  که در آن حفظ می کنید، بیاورید و سپس درست مطابق شماره بندی صفحات قرآن خودتان، صفحات آن را شماره بزنید، و مستطیل داخلی (که آیات قرآن درمداخل آن درج شده اند) را در هر صفحه مانند مصحفتان و هم اندازه آن، بکشید و سپس کلماتی را که در هنگام مرور از یاد برده بودید، یا در آنها اشکال داشتید، با خط خودتان مثلاً  با رنگ قرمز روی جای خودش در داخل مستطیل  بنویسید و بقیه صفحه را خالی بگذارید، و هرگاه خواستید سوره ای را مرور کنید، به آن دفترچه ای که ترتیب داده اید، نگاه کنید. البته می توانید از ماژیک های هایلایت مستقیماً روی خود کلمات قرآن برای مشخص نمودن جاهایی که در آن اشکال دارید، استفاده کنید و در هنگام مرور تنها به کلمات هایلات(روشن ) شده نگاه کنید.

9-                پایبندی به برنامه ای که نوشته اید:

هرکس اراده کرده، قرآن را حفظ نماید، باید برنامه ی مشخص و مکتوبی داشته و روزانه به ان پایبند باشد البته برنامه باید در حد توان حفظ فرد  باشد، پس برنامه ای برای خود، تنظیم کنید که بتوانید به طور مداوم آن را اجرا نمایید.

10             - فهم معنای کلی آیه: زیرا راهی است برای تعمیق حفظ در ذهن

11      - پیوستن به مدارس و حلقه های حفظ قرآن کریم: در مساجد یا جاهای دیگر، زیرا این کار انسان علاقمند به حفظ،  در پایبندی ، فهم معنای آیات و تلاوت درست ، یاری می رساند.

12      - پایبندی به امامت یک مسجد: که وسیله ای بسیار موفق برای کسی است که تواناییش را داشته باشد، زیرا انسان را وادار به تکرار و تسلط بر حفظ می نماید.

13      - تکرار و تمرین: که منظور از آن تکرار با معلم قرآن یا با نوار اساتید مسلط بر تجوید می باشد، و شنیدن پی در پی نوار قرآن اساتید. زیرا گوش دادن برای بسیاری از مردم ، یکی از ابزارهای قدرتمند برای حفظ کردن است، چون همانطور که دیدن باعث رسوخ و به خاطر سپردن جای کلمات در مصحف می شود، گوش دادن هم سبب رسوخ و ثبت آیات در ذهن می گردد. این شیوه روش مفیدی است و از جمله ی ثمربخش ترین راهها، به خصوص برای کودکان به شمار می آید.

حضرت عبدالله  ابن مسعود رضی الله عنه می فرمایند:

 "حفظت من في رسول الله صلى الله عليه وسلم بضعا وسبعين سورة .":

IslamQT.Com

سایت جامع تفاسیر اهل سنت وجماعت

======================

ترجمه: عبیدالله