2024 Nov 21

IslamQT.Com 

عـنوان    :       

سؤال و جواب در قرآن كريم (331-360)

س 331-  اين آیه کریمۀ در مورد چه کسی نازل شده است؟ و معنای (تثقفنهم) , (فانبذ إليهم على سواء) چیست؟

إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللّهِ الَّذِينَ كَفَرُواْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ{55} الَّذِينَ عَاهَدتَّ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لاَ يَتَّقُونَ{56} فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِم مَّنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ{57} وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِيَانَةً فَانبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاء إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الخَائِنِينَ[1]{58}الأنفال.

جـ )- این آیات در بارۀ بنی قریظه نازل شده است.

تثقفنهم : ایشان را دریابی

 فانبذ إليهم على سواء: اگر از گروهي‌ كه‌ با آنان‌ عهد بسته‌اي‌، بيم‌ نيرنگ‌ و پيمان‌شكني‌ داري‌ و اگر از آنان‌ نشانه‌هاي‌ خيانت‌ به‌ ظهور رسيد پس‌پيماني‌ را كه‌ ميان‌ تو و آنان‌ است‌ به سوی آنها بینداز به‌ شيوه‌اي‌ كه‌ تو و آنان‌ به‌طور يكسان‌ بدانيد كه‌ آن‌ پيمان‌، شكسته ‌شده،‌ و ديگر قابل‌ اعتبار نيست.

س 332- آیه : (وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَبَقُواْ إِنَّهُمْ لاَ يُعْجِزُونَ){59}الأنفال در مورد چه کسی نازل شده است؟

جـ - در مورد کفاري كه از جنگ بدر گریختند، ولی آنهایی که با آیات خداوند عناد می ورزند گمان نکنند که نجات یافته اند، بلکه ایشان از عذاب الهی نجات نیافته اند.

س 333- خداوند در چه آیه ی از قرآن ما را امر می نماید تا در مقابل دشمن تمامی قوای جسمی و مالی را مهیا سازیم، آن آیه را شرح دهید.

جـ - وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لاَ تُظْلَمُونَ{60}الأنفال.

اي‌ مسلمانان‌! «هر چه‌ در توان‌ داريد براي‌ آنان‌ از قوه‌ مهيا سازيد» قوه: هر چيزي‌ است‌ كه‌ بتوان‌ با آن‌ در جنگ‌ نيرومند شد و توان‌ رزمي‌ را بالا برد، از آن‌جمله‌؛ تجهيز نفرات‌، تأمين‌ سلاح‌، مهمات‌، ساختن‌ دژها و سنگرهاي‌ مستحكم‌، آموزش‌ فنون‌ جنگ‌ و ساير تدبيرات‌ جنگي‌اي‌ كه‌ بايد توان‌ و تلاش‌ مسلمانان ‌صرف‌ آن‌ بشود.

س 334- این ایات را شرح دهید.

(يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِن يَكُن مِّنكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّئَةٌ يَغْلِبُواْ أَلْفاً مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَفْقَهُونَ{65} الآنَ خَفَّفَ اللّهُ عَنكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفاً فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّئَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُواْ أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللّهِ وَاللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ){66}الأنفال.

اي‌ پيامبر! مؤمنان‌ را به‌ جهاد برانگيز، اگر از شما بيست‌ تن‌ صابر باشند، بر دويست‌ تن ‌غالب‌ مي‌شوند، اين‌ بشارت‌ به‌ همين‌ نسبت‌ ـ يك ‌تن‌ از مسلمانان‌ در برابر ده‌ تن‌ ازكفار ـ در هر شماري‌ جاري‌ است ‌و اگر از شما صد تن‌ باشند، بر هزار تن‌ از كافران ‌پيروز مي‌گردند چراكه ‌آنان‌ قومي‌اند كه‌ نمي‌فهمند، حكمت‌ جنگ‌ را چنان‌كه‌ شما مي‌فهميد زيرا آنان‌ فقط به‌ قصد برتري‌جويي‌ و توسعه‌طلبي‌ مي‌جنگند ولي‌ شما براي‌ اعلاي‌ كلمه‌الله جهاد مي‌كنيد پس‌ آنها بدون‌ داشتن‌ بينش‌ و دركي‌ متعالي‌ از جنگ‌ و اهداف‌ آن‌ مي‌جنگند و هر كس‌ اين‌چنين‌ باشد، او اكثرا مغلوب‌ است‌.

س 335- این آیۀ کریمه در مورد چه کسی نازل شده است؟

(مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللّهُ يُرِيدُ الآخِرَةَ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ){67} الأنفال.

جـ - اين آيه هنگامی نازل شد که در مقابل اسرای بدر فدیه گرفته شد، و شایسته نبود که رسول الله صلی الله علیه وسلم برای اسرای دشمنانش فدیه بگیرد تا اینکه آنها کشته می شدند. و ترس و وحشت در دلهایشان می افتاد.

خداي‌ سبحان‌ در اين‌ آيه‌ خبر مي‌دهد كه‌ در روز بدر، كشتن‌ مشركان‌ واجب ‌ذمه‌ مسلمانان‌ بود نه‌ اسير ساختن‌ و گرفتن‌ فديه‌ (سربها) از آنان‌، آن‌گونه‌ كه ‌مسلمانان‌ در آن‌ روز عمل‌ كردند ، شما متاع‌ دنيا را مي‌خواهيد در حالی که  خداوند آخرت‌ را برای شما مي‌خواهد.

س 336- آیات کریمۀ زیرا شرح دهید.

لَّوْلاَ كِتَابٌ مِّنَ اللّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ{68} فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلاَلاً طَيِّباً وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ{69}الأنفال.

جـ - اگر حكم‌ پيشين‌ الهي‌ نبود در اين‌كه‌ مسلمانان‌ را با عمل‌ اجتهادي‌ آنان‌ عذاب ‌نكند قطعا به‌ شما در آنچه‌ گرفتيد عذابي‌ بزرگ ‌مي‌رسيد آري‌! تصميم‌ مسلمانان‌ به‌ گرفتن‌ فديه‌ از اسيران‌ بدر، عملي‌ اجتهادي ‌بود زيرا اجتهادشان‌ بر اين‌ مبني‌ استوار بود كه‌ زنده‌ نگه ‌داشتن‌ كفار، چه‌بسا سبب ‌مسلمان ‌شدن‌ آنان‌ گردد و از سويي‌، با اموال‌ به‌ دست‌ آمده‌ از درك‌ فديه‌، مي‌توان‌ بنيه‌ مالي‌ جهاد را تقويت‌ كرد. اما به‌ قولي: مراد از حكم‌ پيشين‌ الهي‌، حكم‌ وي‌ به‌ آمرزش‌ گناهان‌ گذشته‌ و آينده‌ اهل‌ بدر است‌.

س337- آيه زيرا تفسير كنيد.

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّمَن فِي أَيْدِيكُم مِّنَ الأَسْرَى إِن يَعْلَمِ اللّهُ فِي قُلُوبِكُمْ خَيْراً يُؤْتِكُمْ خَيْراً مِّمَّا أُخِذَ مِنكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ{70}الأنفال.

جـ - اي‌ پيامبر! به‌ اسيراني‌ كه‌ در دست‌ شما هستند، بگو: همانها كه‌ در روز بدر به ‌اسارتشان‌ گرفته‌ و از آنان‌ فديه‌ (سربها) گرفته‌ايد، اگر خداوند در دلهاي‌ شما خيري‌ سراغ‌ داشته‌ باشد. يعني: حسن‌ ايمان‌ و صلاح‌ نيتي‌، البته‌ بهتر از آنچه‌ از شما گرفته‌شده، يعني: به‌ شما در همين‌ دنيا، يا در آخرت‌، رزقي‌ بهتر و سودمندتر از آن‌ را عوض‌ مي‌دهد و گناهانتان‌ را مي أمرزد و الله آمرزنده‌ مهربان‌ است.

س 338- معناي (براءة من الله ورسوله) چیست؟

 بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ{1}التوبة.

جـ - اين آيات‌ اعلام‌ برائت‌ است‌ از طرف‌ خدا و پيامبرش‌ نسبت‌ به‌ آن‌ عهودی است که بین مسلمین و مشرکین بود.

س339- آیۀ کریمه ذیل را تفسیر کنید.

فَسِيحُواْ فِي الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللّهِ وَأَنَّ اللّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ{2}التوبة.

جـ - خداي‌ سبحان‌ بعد از بي‌اعتبار اعلام‌ كردن‌ پيمان‌ مشركان‌، به‌ آنان‌ مجال‌ داد كه‌ چهارماه‌ ديگر به‌طور آزادانه‌ و با امنيت‌ كامل‌ در زمين‌ سير كنند و به‌ هرجايي‌ كه‌ مي‌خواهند بروند و براي‌ جنگ‌ آماده‌ شوند ولي‌ بعد از اين‌ مدت‌، دشمن‌ جنگي‌ خدا و رسولش ‌شناخته‌ شده‌ و در هرجايي‌كه‌ يافته‌ شوند، كشته‌ مي‌شوند.

س340- چه کسانی خانه ای خدا را آباد می کنند، و به آن عنایت می ورزند؟

جـ - إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَـئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ[2]{18}التوبة.

س 341-  آیات کریمۀ ذیل در مورد چه کسانی نازل شده است؟

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ آبَاءكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاء إَنِ اسْتَحَبُّواْ الْكُفْرَ عَلَى الإِيمَانِ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَأُوْلَـئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ{23} قُلْ إِن كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَآؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُم مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُواْ حَتَّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ{24} التوبة.

جـ - در مورد کسانی که به خاطر تجارت و خانواده خویش، هجرت از مکه را ترک نمودند.

خداوند می فرماید: بگو: ای کسانی که خدا و رسولش را تصدیق کردید، و به شریعتش عمل نمودید، اگر پدرانتان‌ و برادرانتان‌ كفر را بر ايمان‌ ترجيح‌ دادند، آنان‌ را به ‌دوستي‌ نگيريد اين‌ حكم‌ قطع‌ پيوند ولايت‌ و دوستي‌ ميان‌ مؤمنان‌ و كفار است‌ كه‌ تا روز قيامت‌ باقي‌ است‌ و هر كس‌ از ميان‌ شما آنان‌ را به‌ دوستي‌ گيرد، آنان‌ همان‌ ستمكارانند

وای رسول به مؤمنان بگو: اگر پدران‌ و پسران‌ و برادران‌ و زنان‌ و عشيره‌ شما و اموالي‌ كه‌ كسب‌ كرده‌ايد و تجارتي‌ كه‌ از كسادش ‌بيمناكيد و منزلهايي‌ كه‌ خوش‌ داشته‌ و بدانها بسيار مايليد اگر اين‌ چيزها نزد شما از خدا و پيامبرش‌ و جهاد در راه‌ وي‌ دوست‌داشتني‌تر باشد به‌طوري ‌كه‌ با مشغول ‌شدن‌ به‌ آنها از حق‌ خداوند واجراي‌ اوامر وي‌ و هجرت‌ و جهاد در راه‌ وي‌ غافل‌ مانده‌ايد پس‌ منتظر عقاب خداوند باشيد چون خدا گروه‌ فاسقان‌ را هدايت‌ نمي‌كند.

س342- حوادث غزوۀ حنین را شرح دهید.

جـ - در شوال‌ سال‌ هشتم‌ هجري‌ ـ بعد از فتح‌ مكه‌ ـ به‌ رسول‌ خدا (صلی الله علیه وسلم) خبر رسيد كه ‌قبايل‌ «هوازن» و «ثقيف» به‌ رهبري‌ مالك‌بن‌عوف‌ متحد شده‌ و براي‌ نبرد با ايشان‌ آماده‌ گرديده‌اند و هم‌اينك‌ با زنان‌، فرزندان‌، گوسفندان‌ و چهارپايانشان‌ به‌ ميدان‌ روي‌ آورده‌اند. رسول‌ خدا (صلی الله علیه وسلم)  با مسلمانان‌ همراهشان‌ كه‌ به‌ (12000) مرد جنگي‌ بالغ‌ مي‌شدند، به‌ مقابله‌ آنها شتافتند. در اين‌ هنگام‌ گوينده‌اي‌ از مسلمانان‌ گفت‌: امروز از كمي‌ تعداد خويش‌ مغلوب‌ نمي‌شويم‌! همان‌ بود كه‌ مسلمانان‌ شكست‌ خوردند و تنها رسول‌ اكرم‌ (صلی الله علیه وسلم) با گروه‌ اندكي‌ از مسلمانان‌ كه ‌تعدادشان‌ به‌ حدود صد تن‌ بالغ‌ مي‌شد ـ و ابوبكر، عمر، عباس‌ عموي‌ پيامبر (صلی الله علیه وسلم) وابوسفيان‌ (رضی الله عنه) از آن‌ جمله‌ بودند ـ پايداري‌ كردند، سپس‌ مسلمانان‌ فراري‌ به‌ نداي ‌رسول‌ اكرم ‌(صلی الله علیه وسلم) لبيك‌ گفته‌ به‌ خود آمدند و از عقبه‌هاي‌ فرار، به‌ ميدان‌ كارزار بازگشتند و نهايتا پيروزي‌ و ظفر نصيب‌ ايشان‌ شد. يادآور مي‌شويم‌ كه‌ حنين‌ آخرين ‌غزوه‌ بر ضد مسلمانان‌ است‌ كه‌ مسلمانان‌ نهايتا در آن‌ پيروز شدند و مشركان ‌شكست‌ خوردند.

 لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنكُمْ شَيْئاً وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُم مُّدْبِرِينَ{25} ثُمَّ أَنَزلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنزَلَ جُنُوداً لَّمْ تَرَوْهَا وَعذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَذَلِكَ جَزَاء الْكَافِرِينَ{26}[3]التوبة.

س343- در این آیۀ کریمه مقصود از (بعد عامهم هذا) چیست؟

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلاَ يَقْرَبُواْ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَـذَا وَإِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاء إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ{28}التوبة.

جـ - یعنی بعد سال نهم هجری کفار حق ندارند به‌ مسجدالحرام‌ نزديك‌ شوند.

س344- یهود  و نصاری هر دوی آنها ادعا می کنند که همانا برای خداوند فرزندی وجود دارد، این ادعای ایشان چگونه است؟

جـ- یهودیان با گمان اینکه عزیر پسر خداست به او شرک ورزیدند، و نصاری با ادعای اینکه مسیح پسر خداست به خداوند شرک ورزیدند.

وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللّهِ وَقَالَتْ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُم بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِؤُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ[4]{30}التوبة.

س 345- با استناد با آیه قرآن تعداد ماههای سال چقدر است؟ و ماههای حرام کدامند؟ و معنی حرام برای ماه قمری چیست؟

جـ - تعداد ماه های سال 12 ماه می باشند، و ماه های که خداوند جنگ و قتال را در آن حرام گردانیده، ماه های حرام می گویند، و آنها عبارتند: ( ذو القعدة وذو الحجة و محرم و رجب).

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلاَ تَظْلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِكِينَ كَآفَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَآفَّةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ[5]{36}التوبة.

س 346- آیه کریمۀ زیرا شرح دهید.

إِلاَّ تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُواْ ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُواْ السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ{40}التوبة.

جـ - اگر او را ياري‌ ندهيد و رسول‌ خدا(صلی الله علیه وسلم) را فرو گذاريد، بدانيد كه‌ خداوند متكفل‌ و عهده‌دار كار وي‌ است‌ و قطعا خداوند او را نصرت‌ داد، دردوران‌ كمي‌ها و كاستي‌ها و تنگناها و او را بر دشمنانش‌ پيروز ساخت‌. آن‌گاه‌ كه‌ كافران‌ او را از مکه بيرون‌ كردند و او نفر دوم‌ از دو تن‌ بود كه‌ آن‌ دو تن‌، يكي‌ خود رسول‌ خدا (صلی الله علیه وسلم) وديگري‌ ابوبكر صديق‌ (رضی الله عنه) بود، كه ‌رسول‌ خدا (صلی الله علیه وسلم) با يارشان‌ ابوبكر، سه‌ روز را در غار ثور به‌سر بردند پيامبر(صلی الله علیه وسلم) به‌ يار خود ابوبكر گفت:«اندوهگين‌ نباش‌ كه‌ خدا با ماست و هر كس‌ كه‌ خدا با او باشد؛ هرگز مغلوب‌ نمي‌شود و هر كس‌ مغلوب‌ نشود؛ پس‌ خداوند سكينه‌ خود را بر او فرو فرستاد، و او را به‌ لشكرياني‌ كه‌ آنها را نمي‌ديديد، قوت‌ داد. كه‌ اين‌ لشكريان‌ فرشتگان‌ بودند و چهره‌ها و ديدگان‌ كفار را از يافتن‌ مخفي‌گاه‌ پيامبر (صلی الله علیه وسلم) برگردانيدند.

س 347- این آیه در مورد چه کسانی نازل شده است؟

لَوْ كَانَ عَرَضاً قَرِيباً وَسَفَراً قَاصِداً لاَّتَّبَعُوكَ وَلَـكِن بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ وَسَيَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ أَنفُسَهُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ{42}التوبة.

جـ - در بارۀ جماعتی از منافقین نازل شده، که در تخلفشان از غزوۀ تبوک از پیامبر (صلی الله علیه وسلم) اجازه گرفتند.

س348- در آیۀ کریمه چرا خداوند عفو را مقدم گردانید و فرمود: (عفا الله عنك)؟ و برای چه کسی اجازه داد؟ و این اجازه بوسیله چه کسی بود؟

جـ - عفو را مقدم کرد تا اطمینان قلبی برای رسول الله (صلی الله علیه وسلم) باشد، پیامبر (صلی الله علیه وسلم) برای گروهی که در غزوۀ تبوک تخلف ورزیدند اجازه دادند.

س 349- این آیۀ کریمه در مورد چه کسی نازل گشت، آن را تفسیر کنید.

وَمِنْهُم مَّن يَقُولُ ائْذَن لِّي وَلاَ تَفْتِنِّي أَلاَ فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُواْ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ{49}التوبة.

جـ - در بارۀ جد بن قیس نازل شد، ابن‌عباس‌ (رضی الله عنه) در بيان‌ سبب‌ نزول‌ آيه‌ كريمه‌ مي‌گويد: «چون‌ رسول‌ خدا (صلی الله علیه وسلم) قصد عزيمت‌ به‌ غزوه‌ تبوك‌ را داشتند، به‌ جدبن‌قيس‌ فرمودند: اي‌ جد! رأي‌ تو درجهاد با بني‌الاصفر (روم) چيست‌؟ جدبن‌قيس‌ گفت‌: يا رسول‌الله! من‌ شخصي‌ هستم‌ شيفته‌ زنان‌ و چون‌ زنان‌ بني‌الاصفر (روميان) را ببينم‌، فريفته‌ آنان‌ مي‌شوم ‌پس‌ به‌ من‌ اجازه‌ ماندن‌ بده‌ و مرا در فتنه‌ نينداز! خداوند در جوابش فرمود: آگاه‌ باش‌ كه‌ هم‌اكنون‌ در فتنه‌ افتاده‌اند، چه‌ فتنه‌اي‌ بزرگتر از تخلف‌ از جهاد است‌! و همانا دوزخ‌ دربرگيرنده‌ كافران‌ است.

س 350 – رفتار مناقین با پیامبر (صلی الله علیه وسلم) چگونه بود؟

جـ - إِن تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكَ مُصِيبَةٌ يَقُولُواْ قَدْ أَخَذْنَا أَمْرَنَا مِن قَبْلُ وَيَتَوَلَّواْ وَّهُمْ فَرِحُونَ{50}التوبة.

اگر به‌ تو حسنه‌اي‌ برسد، آنان‌ را ناخوش‌ مي‌كند و اگر به‌ تو مصيبتي‌ برسد، مي‌گويند: ما از قبل‌ حساب‌ كار خود را داشتيم، يعني‌: ما از قبل‌ احتياطمان‌ را نموده‌ وجانب‌ حزم‌ و دورانديشي‌ را از دست‌ نداده‌ايم‌ و بنابراين‌، به‌ جنگ‌ بيرون‌ نيامديم‌ چنان‌كه‌ مؤمنان‌ بيرون‌ آمدند و به‌ اين‌ مصيبت‌ درافتادند.

س 351- معنای (إحدى الحسنيين) در آیۀ کریمه چیست.

قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلاَّ إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَن يُصِيبَكُمُ اللّهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِندِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا فَتَرَبَّصُواْ إِنَّا مَعَكُم مُّتَرَبِّصُونَ[6]{52}التوبة.

جـ - پیروزی یا شهادت

س 352- این آیه را شرح دهید.

قُلْ أَنفِقُواْ طَوْعاً أَوْ كَرْهاً لَّن يُتَقَبَّلَ مِنكُمْ إِنَّكُمْ كُنتُمْ قَوْماً فَاسِقِينَ{53} وَمَا مَنَعَهُمْ أَن تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلاَّ أَنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَبِرَسُولِهِ وَلاَ يَأْتُونَ الصَّلاَةَ إِلاَّ وَهُمْ كُسَالَى وَلاَ يُنفِقُونَ إِلاَّ وَهُمْ كَارِهُونَ{54}التوبة.

جـ - ای رسول به منافقین بگو: چه‌ با رغبت‌ انفاق ‌كنيد، چه‌ با بي‌ميلي‌، هرگز از شما پذيرفته‌ نمي‌شود» اگر به‌ ميل‌ و رغبت‌ خود، اما بدون‌ دستوري‌ از جانب‌ خدا و رسولش‌ انفاق‌ كنيد، يا با بي‌ميلي‌ به‌ امر خدا و رسولش‌، انفاق‌ كنيد بدانيد كه‌ انفاق‌ شما هرگز نزد حق‌ تعالي‌ پذيرفته ‌نيست‌ چراكه‌ شما قومي‌ فاسق‌ بوده‌ايد در حالي‌ كه‌ خداوند فقط از تقواپيشگان‌ مي‌پذيرد. و هيچ‌ چيز مانع‌ پذيرفته‌ شدن‌ انفاقهاي‌ آنان‌ نشد جز اين‌كه‌ به‌ خدا و پيامبرش‌ كفر ورزيدند و جز با حال‌ كسالت‌ به‌ نماز نمي‌آيند، و جز با کراهت و بی رغبی انفاق نمی کنند.

س 353- در آیۀ کریمه معناي (يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ) چیست؟

وَمِنْهُم مَّن يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُواْ مِنْهَا رَضُواْ وَإِن لَّمْ يُعْطَوْاْ مِنهَا إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ{58}التوبة.

جـ - در توزيع‌ و تقسيم‌ اموال‌ زكات‌ بر تو خرده ‌مي‌گيرند.

س 354- آیۀ مصارف زکات را ذکر کرده، و آن را شرح دهید.

جـ - إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ{60}التوبة.

-         نیازمندان که مالک چیزی نیستند.

-         مساکین که به حد کافی برای چرخاندن زندگی دارا نیستند.

-         کارکنانی که زکات را جمع می کنند.

-         مؤلفه‌القلوب، که امید به اسلام آوردن یا قوت گرفتن در ایمان و یا رسیدن نفعشان به مسلمین وجود دارد.

-         در راه‌ آزادي‌ بردگان‌.

-         کسانی كه‌ زير بار قرض‌ بوده‌ و توان ‌بازپرداخت‌ آن‌ را ندارند.

-         جنگجویان و مجاهدان در راه خدا.

-         مسافري‌ ‌ كه ‌توشه‌ رسيدن‌ وي‌ به‌ خانه‌ و ديارش‌ در سفر تمام‌ شده‌، يا به‌ هر دليلي‌ از دسترس ‌وي‌ خارج‌ است‌.

محدود بودن‌ صرف‌ اموال‌ زكات‌ در اصناف‌ يادشده‌؛ حكمي‌ ثابت‌ و لازم‌ است‌ كه‌ حق‌ تعالي‌ آن‌ را بر بندگانش‌ فرض‌ نموده‌ و ايشان‌ را از تجاوز از آن‌ نهي‌ كرده‌ است‌ و خدا دانا است‌ به‌ مصلحت‌ بندگانش‌ و به‌ آنچه‌ كه‌ در توان‌ آنهاست‌ و بر ايشان‌ دشوار نيست و‌ حكيم‌ است در تعيين ‌فريضه‌ زكات‌، در چگونگي‌ توزيع‌ آن‌ و در همه‌ چيز.

س 355- آیۀ کریمه را شرح دهید.

وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيِقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ آمَنُواْ مِنكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ{61}التوبة.

جـ - و از آنان‌ كساني‌ هستند كه‌ پيامبر را آزار مي‌دهند و مي‌گويند كه‌ او زودباور است، (اذن‌: به‌ كسي‌ گفته‌ مي‌شود كه‌ سخن‌ هر كسي‌ را كه‌ مي‌شنود، تصديق‌ مي‌كند و ميان‌ سخن‌ درست‌ و نادرست‌ فرقي‌ نمي‌گذارد. منافقان‌ هنگامي‌ اين‌ سخن‌ را به ‌رسول‌اكرم‌ (صلی الله علیه وسلم) نسبت‌ دادند كه‌ به‌ حلم‌ آن‌ حضرت (صلی الله علیه وسلم) و گذشت‌شان‌ از جنايات ‌خويش‌ ـ كه‌ ناشي‌ از بزرگواري‌ و بردباري‌ و چشم‌پوشي‌ ايشان‌ بود ـ غره‌ شدند. كه‌ اين‌ نوعي‌ ديگر از رسوايي‌هاي‌ منافقان‌ است‌،بگو: أذني‌ نيكو براي‌ شما است، يعني‌: پيامبر(صلی الله علیه وسلم) از شما مي‌شنود ولي‌ او نيكوشنونده‌اي‌ براي‌ شماست‌ زيرا او سخن‌ خير را باور مي‌دارد نه‌ سخن‌ شر را . و خير را از شر باز مي‌شناسد. آن‌گاه‌ حق‌ تعالي‌ (أذن‌ خير) را اين‌گونه‌ تفسير مي‌كند: «به‌ خدا ايمان‌ دارد و مؤمنان‌ را تصديق‌ مي‌كند» يعني‌: پيامبر(صلی الله علیه وسلم) به‌ خداوند باور دارد و سخن‌ او را تصديق ‌مي‌كند، از آن‌ رو كه‌ عظمت‌ و جلال‌ و نشانه‌هاي‌ كمال‌ لايتناهي‌ او را شناخته ‌است‌، همچنان‌، پيامبر(صلی الله علیه وسلم) سخن‌ مؤمنان‌ را مي‌شنود، مي‌پذيرد و تصديق‌ مي‌كند.

س 356- مصیر کسانی که با خدا و رسولش محارب می کنند چیست؟

جـ - سرنوشت کسانی که با خدا و رسولش محاربه می کنند آتش جهنم می باشد، و این سرنوشت همان تحقیر و خواری بزرگ است، یکی از انواع محاربه اذیت رسول (صلی الله علیه وسلم) با سب و شتم دادن و طعن در او وارد کردن است. از این عمل به خداوند پناه می بریم.

آلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّهُ مَن يُحَادِدِ اللّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِداً فِيهَا ذَلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيم[7] {63}التوبة.  

س357- خصوصیات منافقین را بیان کنید.

جـ - الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُواْ اللّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ{67}التوبة.

«مردان‌ و زنان‌ منافق‌ همه‌ از يك‌ديگرند» مردان‌ منافق‌، در نفاق‌ همانند زنانشان ‌هستند و احوالشان‌ در اين‌ امر با هم‌ يكسان‌ است‌ «امر به‌ منكر و نهي‌ از معروف ‌مي‌كنند» بدين‌سان‌ است‌ كه‌ در نفاق‌ و دوري‌ از ايمان‌، حد نهايي‌ انحطاط را مي‌پيمايند «و دستهاي‌ خود را فرو مي‌بندند» يعني‌: از انفاق‌ مال‌ در صدقه‌ و صله‌ رحم‌ و جهاد كه‌ اموري‌ لازمي‌ است‌، بخل‌ مي‌ورزند «خدا را فراموش‌ كردند» تا بدانجا كه‌ بيم‌ و پرواي‌ وي‌ در ذهن‌ و نهادشان‌ خطور نمي‌كند «پس‌ خدا هم ‌فراموششان‌ كرد» يعني‌: آنان‌ را از رحمت‌ و فضل‌ خويش‌ به‌دور داشت‌ «در حقيقت‌، اين‌ منافقانند كه‌ فاسقند» يعني‌: منافقان‌ در فسقشان‌ كاملند، فسقي‌ كه‌ عبارت‌ از تمرد و بريدن‌ از هر گونه‌ خيري‌ است‌.

س358- أَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَقَوْمِ إِبْرَاهِيمَ وِأَصْحَابِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكَاتِ أَتَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَـكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ{70}التوبة.

پیامبران این اقوام ( عاد – ثمود – أصحاب مدين – المؤتفكات ) چه کسانی بودند؟

جـ - عاد : هود  عليه السلام  , ثمود : صالح  عليه السلام  , أصحاب مدين : شعيب  عليه السلام  , مؤتفكات : لوط  عليه السلام .

س 359- احوال مردان و زنان مؤمن چگونه وصف شده است.

جـ - وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ{71}التوبة.

مردان‌ مؤمن‌ و زنان‌ مؤمن‌ دلهايشان‌ در محبت‌ و عطوفت‌ دوجانبه‌، با همديگر متحد است‌ و عاملي‌ كه‌ ايشان‌ را با هم‌ يكجا و هم‌آوا ساخته‌، كار دين‌ و ايمان‌ به‌ خداي ‌عزوجل‌ است‌ آنها به‌معروف‌ امر مي‌كنندو از منكر نهي‌ مي‌كنند و نماز را برپا مي‌دارند و زكات‌ را مي‌دهند و خدا را فرمانبرداري‌ مي‌كنند.

س 360- وعده خداوند برای مردان و زنان مؤمن در سورۀ توبه چگونه ذکر شده است.

جـ - وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ{72}التوبة.

خداوند در این آیه مردان و زنان مؤمن به خدا و رسولش را باغهای بهشتی که در زیر آن جویبارها جاری است وعده داده است، همیشه در آن جاوید می مانند، نعمتهای آن از بین رفتنی نیست، و خانه های آنجا زیباترین شکل را دارد، و از همۀ آنها بالاتر رضوان و خشنودی خود خداوند است، و این همان‌ كاميابي و رستگاری‌ بزرگ‌ است.

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

تهیه و تنظیم: گروه ترجمه سایت اسلام- قرآن و تفسیر.