2024 Nov 21

IslamQT.Com 

عـنوان    :       

لام اخلاص

لام اخلاص: لامي است كه بر لفظ جلالۀ الله در مثل این قولش (سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ)[1] مي آيد.

و این بدین خاطر است که فعل (سَبَّحَ)  متعدی است، و مفعول به را منصوب می کند، و گاهی وقتها به تنهایی متعددی به مفعول به می شود، مانند این قول پروردگار: (إِنَّ الَّذِينَ عِنْدَ رَبِّكَ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيُسَبِّحُونَهُ وَلَهُ يَسْجُدُونَ)[2]، در این آیه، فعل (يُسَبِّحُونَ)، به طور مستقیم مفعول به كه هاء مي باشد، را منصوب ساخته است.

و گاهی وقتها فعل (سبح) به طور مستقیم مفعول به را منصوب نمی سازد، بلکه این امر بواسطۀ حرف جر (لام) صورت می گیرد، مثلا در آیۀ: (سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ)، کلمۀ الله مجرور به حرف جر است، و محلا منصوب است، برای اینکه مفعول به برای فعل سبح است.

پس لامی که بر لفظ جلالۀ الله است، عمل جر را انجام می دهد، و خودش نیز حرف جر و مبنی بر کسر می باشد، و دارای دو معناست: بلاغی و ایمانی.

معنای بلاغی آن تقویه[3] است. به همین جهت آن را لام تقویه نیز می گویند، یعنی این لام، وصول فعل (سبح) به مفعول به که لفط جلالۀ الله باشد را تقویت می نماید، اما این امر بواسطۀ لام جر صورت گرفته است.

اما معنای ایمانی آن اخلاص است، و بدین خاطر در این لطیفه، بر آن «لام اخلاص» اطلاق کردیم.

چون اصل در شخص مسلمان که تسبیح گوی الله است، این است که تسبیح او خالص لوجه الله، و خاص بالله باشد، و اجرش را از خداوند می جوید، پس هنگامی که تسبیح الله می گوید، نیت خویش را برای  الله حاضر می گرداند، و قلبش را خالص برای الله قرار می دهد.

و ممکن است لام (سبح لله) اشاره ی باشد برای مسلمان، به معنای تخصیص و معنای اخلاص، تا اینکه تسبیحش برای کسی جز خداوند نباشد.

IslamQT.Com 

 اسلام-قرآن و تفسیر

============

مرجع: کتاب لطائف قرآنیة، تألیف : دکتر صلاح عبدالفتاح الخالدی، دار القلم دمشق.